"Sống Kim, chết Lưu"

Thôn Thự Tinh, xã Ngư Sơn, huyện Phú Dương là vùng định cư của hậu duệ Thục đế Lưu Bị (161 - 223). Trong thôn có đền thờ Lưu Bị, hầu hết thôn dân đều mang họ Kim. Ông Kim Khôn Tiều, hậu duệ đời thứ 73 của lưu Bị cho biết, bộ gia phả "Phú Xuân Lưu thị tống phổ" là báu vật trấn môn của gia tộc họ Lưu.

Theo gia phả ghi lại, sau khi Tư Mã Viên soán Tào lên ngôi, lập ra nhà Tấn, kết thúc thời Tam Quốc, ra "chiếu diệt Lưu" (Tru Lưu chiếu) thì gia tộc họ Lưu phải rời vùng Tứ Xuyên đi tị nạn. Trong gia tộc quy định, họ  Lưu bỏ đi bộ "mão" và bộ "đao", còn lại chữ Kim và lấy đó làm họ.

Gần 200 năm sau, triều Tấn diệt vong mới khôi phục lại học Lưu. Nhưng đến đời Minh, dòng dõi Lưu Bị là hoạn quan Lưu Cẩn lộng quyền, năm 1510 bị xử lăng trì, triều đình lại  muốn tiêu diệt họ Lưu, nên họ Lưu lại chuyển thành họ Kim và di tản đến Triết Giang. Dòng họ Lưu lúc còn sống đều lấy họ Kim, chết đi mới thờ lại họ Lưu, đây là quy định "Tử Lưu hoạt Kim" (sống Kim, chết Lưu) của hậu duệ Lưu Bị.

Long Môn: 96% là con cháu Tôn Quyền

Thị trấn cổ Long Môn ở Phú Dương có hơn 7.000 người thì 96% là con cháu Ngô đế Tôn Quyền (182 - 252) và định cư ở đây đã hơn ngàn năm. Thị trấn này rộng khoảng 2km2, kiến trúc theo lối mê cung, đến nay còn giữ hoàn chỉnh các quần thể kiến trúc cổ độc đáo đời Nguyên, Minh, Thanh. Nổi tiếng có Từ đường họ Tôn, Lạc Thiện Đường, Minh Triết Đường, Bách Sư Đường, Đồng Hưng tháp... Tổ tiên của Tôn Trung Sơn cũng khởi nguồn từ đây.

Gần đó có thôn Hóa Trúc cũng là một điểm tụ cư của con cháu Tôn Quyền, đều là hậu duệ của hoàng tử thứ ba của Tôn Quyền là Tôn Hòa và cháu là Tôn Hạo. Nơi đây còn giữ được bộ "Phú Xuân tông thị gia phổ" 57 cuốn do hoàng đế các đời Minh, Thanh nhuận sắc, được xem là "hoàng gia ngọc điệp" vô cùng trần quý.

Thủy tổ của Tôn Quyền vốn là họ Trần tên Thư, người thời Xuân Thu, sau có công được Tề Vương ban họ Tôn... Tính ra đến nay dòng họ này đã truyền hơn 90 đời. Tôn Quyền tự là Trọng Mưu, giỏi về chính trị, đối thủ của ông là Tào Tháo từng nói "sinh con thì nên như Tôn Trọng Mưu".

Thục đế Lưu Bị

Cách thị trấn Phú Dương 20km về hướng tây nam là thôn cổ Vương Châu - cố hương của Tôn Quyền, bên trong thôn có miếu thờ Ngô Đại đế rất uy nghi, có bia của vua Quang Tự, sắc lập đánh dấu đất phát tích của Ngô gia.

Và hậu duệ của Nguy Vũ đến Tào Tháo

Thôn Thượng ở Đông Đồ, Phú Dương, là một thôn cổ với hơn 1.500 người thì trên 90% mang họ Tào. Qua khảo xét thì đây là dòng chính của Tào Thực, con trai thứ của Nguy Vũ đế Tào Tháo (155 - 220). Theo đề tự trong "tào thị gia phổ" thì cuối đời Nguy, họ Tào đã suy, quyền chính nằm trong tay dòng họ Tư mã. Anh em Tư Mã Chiêu muốn soán đoạt ngôi vị nên thẳng tay bức hại con cháu họ Tào.

Năm 266, Tư Mã Viên phế nhà Nguy, lập nhà Tấn, lại càng tăng cường việc tàn sát hậu duệ Tào Tháo. Trong 25 người con của Tào Tháo chỉ có hai nhánh trốn thoát được. Một nhánh của Tào Thực từ huyện Hấp, tỉnh An Huy (cổ hương của Tào Tháo) chạy về Triết Giang. Một nhánh khác của Tào Lâm chạy về Phiên Dương, tỉnh Giang Tây và đổi thành họ Tháo...

Nếu ông tổ của ba họ Lưu, Ngô, Tào chia ba thiên hạ, tranh chiếm giang sơn thì con cháu của họ giờ đây sống thanh thản, hòa ái với nhau. Tại Phú Dương, con cháu của Tôn Quyền hầu hết làm nghề thủ công, nổi tiếng trong sản xuất vợt cầu lông; Con cháu của Tào Tháo thì làm nghề sông nước, đánh bắt cá trên sông Phú Xuân; Con cháu Lưu Bị đa phần làm nghề nông, hầu như không ai tham gia chính trị.