Tám năm trước, cựu cơ trưởng Roger Guiver của hãng hàng không British Airways phải đối mặt với một cơn bão lớn trong chuyến bay từ Cape Town tới sân bay London Heathrow. “Bão là đối thủ đáng gườm của những chiếc máy bay dân sự và chắc chắn bạn không bao giờ muốn phải đương đầu trực diện với chúng”, ông nói.

Theo các nhà khoa học, có hai mối nguy hiểm tiềm tàng đối với máy bay, đó là sét và sự nhiễu loạn chuyển động không khí.

Sét

Sét có thể xuất hiện ở bất cứ đâu. Đó là những dòng điện xuất hiện trên bầu trời  và có thể phá hoại các hệ thống điện từ. Tuy nhiên, trên cánh các máy bay cũng đã được trang bị một bộ phận được gọi là “bấc tĩnh điện” làm tiêu tan lượng điện đó một cách an toàn.

Roger Guiver cho biết, một trong những cảnh báo có thể thấy rõ sắp có sét đánh là nhờ vào hiện tượng tích điện St Elmo's Fire giúp nhìn thấy vệt sáng khác thường khi máy bay đi qua vùng bão. Hiện tượng tự nhiên này là khi plasma phát sáng xuất hiện như đốm lửa trên các vật thể khác, như gậy thò ra mũi thuyền hay cột chống sét, ở khu vực tích điện trong cơn bão. Hiện tượng này được đặt tên theo Thánh Elmo, thần hộ mệnh của thuỷ thủ.

Tuy nhiên, sét gần như không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra các vụ va chạm máy bay. Theo danh sách của Hệ thống An toàn Hàng không, chỉ có 15 vụ tai nạn máy bay do sét trong hơn 50 năm qua trong lịch sử ngành hàng không quốc tế. Vụ việc nghiêm trọng nhất là sự mất tích của máy bay Boeing 747 thuộc hãng hàng không Ấn Độ năm 1976 gần Madrid. Sét đã “châm lửa” cho thùng chứa nhiên liệu của máy bay, gây ra vụ nổ lớn.

Lỗi về hệ thống điện

Nếu như sét đã “tấn công” chuyến bay AF 447 khiến chuyến bay này biến mất thì giả thiết về sự cố điện được đề cập đến trong đoạn tin nhắn tự động được gửi qua hệ thống vệ tinh ngay trước khi máy bay “tàng hình” có sức thuyết phục hơn. Những sự cố về điện sẽ khiến cho phi hành đoàn mất kiểm soát trên toàn bộ hệ thống, hoặc cũng có thể gây ra một vụ cháy.

Radar thời tiết là "vũ khí" chính chống lại những nguy hiểm về thời tiết của máy bay. Ảnh: BBC

“Vũ khí” chính của phi công để đối phó với sự nhiễu loạn không khí là radar thời tiết, bộ phận thu nhận đặt ở mũi máy bay có thể thu gom các dấu hiệu về mây bão ở phía trước và hiển thị trên khoang lái của máy bay. Khi đó phi hành đoàn sẽ cho máy bay “đi dạo” một quãng 16 km quanh khu vực bão vì lý do an toàn và trấn an hành khách.
 
Tuy nhiên, điều này hiện chưa được chứng minh trong khoa học. Các radar thời tiết có thể phát hiện ra hơi ẩm khác thường trước tiên và đôi lúc có thể nhận dạng được các tinh thể băng, một nhân tố thường xuất hiện trong các cơn bão tồi tệ nhất. Và khi bay vào ban đêm, dấu hiệu về một cơn bão có thể được nhìn thấy dễ dàng hơn bằng mắt thường.

Sự nhiễu loạn không khí

Các phi công có thể tránh bị “lạc” vào các đám mây bão lớn nhờ vào “áp lực” mà họ có thể tạo ra đối với máy bay. Ở độ cao vừa phải, máy bay cần giữ tốc độ chính xác vì việc thay đổi tốc độ có thể dẫn đến mất cân bằng cho máy bay.

Tuy nhiên, trong cơn bão, máy bay có thể bị nâng lên hoặc hạ xuống dưới tác động của sự nhiễu loạn không khí, gây khó khăn cho chế độ lái tự động trong giới hạn. “Đó không phải là điều đáng sợ đối với chúng tôi nhưng nó lại gây hoang mang cho hành khách ở phía sau”, Roger cho biết.

Khu vực trên vùng biển Đại Tây Dương mà máy bay AF 447 đi qua. Ảnh: MSNBC

Hiện, các điều tra viên đang kiểm tra xem liệu chiếc Airbus của hãng Air France có chịu tác động nghiêm trọng của quá trình nhiễu loạn không khí khiến máy bay mất lái, động cơ quá tải và thậm chí là cánh bị vỡ hay không. Tuy nhiên, giả thiết này thuộc “hàng hiếm”.

Phần cánh trên các máy bay hiện đại đã được thử nghiệm trên thực tế bằng cách gập chúng đến 50% trước các lực thường thấy trong một cơn bão. Và chắc chắn trong một cuộc điều tra tai nạn máy bay, tìm kiếm máy ghi âm trong khoang lái và máy ghi các dữ liệu chuyến bay là “chìa khóa” của mọi nghi vấn. Các bộ phận đó có thể đang ở độ sâu hàng nghìn mét dưới mặt đất.

Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia Mỹ cho biết, các thiết bị dò tìm của họ có thể hoạt động ở độ sâu 4.300 m. Thep các chuyên gia cứu hộ quân sự, việc tìm kiếm các thiết bị này đòi hỏi hết sức khéo léo và trong những ngày này, không có một nơi nào dưới đáy đại dương mà các phương tiện hoạt động tầm xa không thể tới. Khi tìm thấy hộp đen cũng như các phần quan trọng khác của máy bay, số phận của chuyến bay AF 447 sẽ dần được hé lộ.