Giao hơn 100 lô đất khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép
Dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu tái định cư phường Hải Tân (gọi tắt là Dự án khu tái định cư phường Hải Tân) được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 2686/QĐ-UB ngày 4.7.2005 với tổng diện tích đất quy hoạch là 29.359 m2 gồm 14.739 m2 nhà ở, 12.786 m2 đất công cộng, giao thông, còn lại là khu vực xây trạm bơm cao áp. Mục tiêu dự án là tái định cư cho các hộ thuộc diện thu hồi đất thực hiện thi công tuyến đường vành đai phía nam, khu du lịch sinh thái và dịch vụ TP Hải Dương. Chủ đầu tư là Công ty CP dịch vụ và Xây lắp tư vấn xây dựng Hà Hải (nay là Công ty CP Xây dựng-Du lịch Hà Hải, gọi tắt là Công ty Hà Hải). Tổng vốn đầu tư dự án hơn 20 tỷ đồng để thực hiện các công trình kỹ thuật là giao thông, cấp nước, thoát nước, cấp điện, san nền.
Trong tổng số 195 lô đất ở thuộc khu tái định cư phường Hải Tân, Công ty Hà Hải đã giao 65 lô đất cho 63 hộ dân đủ điều kiện bố trí tái định cư và đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ). Đồng thời giữ lại 19 lô đất để tiếp tục giao đất cho 10 hộ thuộc diện phải di dời, giải phóng mặt bằng để xây dựng khu du lịch sinh thái và dịch vụ TP Hải Dương. Nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện bàn giao đất vì các hộ chưa nhất trí với phương án bồi thường. 111 lô đất còn lại, Công ty Hà Hải đã chuyển nhượng cho các gia đình không thuộc diện tái định cư, trong đó có 6 hộ được cấp sổ đỏ, 105 hộ chưa được cấp. Việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất chỉ được lập hợp đồng giữa công ty và hộ dân và chưa được cấp có thẩm quyền cho phép. Theo đại diện khu dân cư số 14 (phường Hải Tân), ngoại trừ các hộ thuộc diện tái định cư, hầu hết các hộ mua đất theo thỏa thuận với Công ty Hà Hải chưa được cấp sổ đỏ nên rất bất an, lo lắng. Trước năm 2018, thành phố có cấp phép xây dựng cho một số hộ nhưng sau đó đến nay không cấp phép nữa nên có hộ có đất nhưng vẫn phải đi thuê nhà ở nơi khác vì không được xây dựng. Người dân đã nhiều lần kiến nghị.
Vướng tính tiền sử dụng đất
Về tính tiền sử dụng đất của dự án, tại các quyết định phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi và giao đất cho Công ty Hà Hải của UBND tỉnh nêu rõ phương thức thực hiện dự án là giao đất và thu tiền sử dụng đất một lần. Giá thu tiền tạm tính được UBND tỉnh phê duyệt năm 2005 là gần 1,2 tỷ đồng song đến tháng 9.2019 công ty mới nộp số tiền này. Theo hướng dẫn của Bộ Tài chính tại Văn bản số 3395/BTC-QLCS ngày 24.3.2020, ngoài số tiền sử dụng đất phải nộp, Công ty Hà Hải phải nộp bổ sung tiền tương đương với tiền chậm nộp theo Pháp Luật về quản lý thuế phù hợp với từng thời kỳ được tính từ thời điểm có quyết định giao đất đến khi cơ quan thuế ban hành thông báo nộp tiền sử dụng đất. Trên cơ sở này, Sở Tài chính đã phối hợp xác định số tiền chậm nộp là gần 18,8 tỷ đồng cho toàn bộ diện tích quy hoạch đất ở trong thời gian 5.722 ngày (được tính từ ngày 1.1.2005-31.8.2020). Trong đó gần 8,4 tỷ đồng được xác định trên phần diện tích tái định cư và gần 10,4 tỷ đồng trên phần đất chia 111 lô.
Trong quá trình thực hiện dự án, công ty đã ứng tiền bồi thường giải phóng mặt bằng và đối trừ phần hạ tầng do tỉnh điều chỉnh giảm giá thu tiền sử dụng đất giao tái định cư cho 1 hộ dân nên số tiền sử dụng đất tái định cư phải nộp là gần 8 tỷ đồng. Tháng 8.2020, Công ty Hà Hải đề nghị tỉnh ra thông báo để nhà đầu tư hoàn thành số tiền gần 6,8 tỷ đồng cho phần đất tái định cư. Tháng 9.2020, UBND tỉnh ra thông báo thống nhất với nội dung của nhà đầu tư về số tiền phải nộp là gần 6,8 tỷ đồng. Đến ngày 1.2.2021, doanh nghiệp hoàn thành việc nộp số tiền này; còn lại số tiền chậm nộp 111 lô vẫn chưa trình UBND tỉnh phê duyệt làm cơ sở để nhà đầu tư hoàn thành nghĩa vụ tài chính. Đến tháng 12.2022, Công ty Hà Hải có văn bản đề nghị tính tiền sử dụng đất của dự án theo cơ chế đổi đất lấy hạ tầng tương tự Dự án khu du lịch sinh thái và dịch vụ TP Hải Dương với đơn giá 40.000 đồng/m2 thay vì thực hiện xác định tiền sử dụng đất phải nộp theo hướng dẫn của Bộ Tài chính và phương án tính tiền sử dụng đất của Sở Tài chính. Ngoài ra, công ty cho rằng việc xác định đơn giá tính tiền sử dụng đất tại thời điểm ngày 1.1.2005 là không chính xác vì doanh nghiệp được giao đất từ năm 2003.
Giải quyết thế nào?
Tháng 3.2023, Công ty Hà Hải đề nghị đổi tên Dự án khu tái định cư phường Hải Tân thành Dự án khu tái định cư và thương mại phường Hải Tân. Điều chỉnh mục tiêu dự án từ phục vụ tái định cư thành phục vụ tái định cư cho các hộ khi thực hiện dự án đường vành đai phía nam, khu du lịch sinh thái và dịch vụ TP Hải Dương và các trường hợp có nhu cầu. UBND TP Hải Dương đề nghị tỉnh cho phép thực hiện kiểm định chất lượng công trình, hoàn công theo thực tế thi công làm cơ sở nghiệm thu, bàn giao hạ tầng kỹ thuật để có căn cứ cấp sổ đỏ, bảo đảm quyền lợi của người dân.
Để có cơ sở giải quyết vướng mắc, bảo đảm quyền lợi cho người dân, Sở Kế hoạch và Đầu tư đề nghị cho phép điều chỉnh dự án. Về xác định đơn giá tính tiền sử dụng đất, Sở Tài chính cho rằng việc tính giá từ thời điểm ngày 1.1.2005 là phù hợp quy định và Công ty Hà Hải cũng không chứng minh được thời điểm giao đất vào năm 2003.
Những hạn chế, vướng mắc tại Dự án khu tái định cư phường Hải Tân đã kéo dài nhiều năm, ảnh hưởng tới lợi ích các bên và tạo dư luận không tốt. Do đó, các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương cần khẩn trương, thận trọng rà soát tham mưu cho tỉnh xử lý dứt điểm.