Thung lũng của những con búp bê

Làng Nagoro ẩn mình trong thung lũng Shikoku. Nhìn qua, Nagoro cũng giống như mọi ngôi làng ven sông yên bình ở phía Nam Nhật Bản. Trên con đường uốn lượn quanh thị trấn nhỏ, những cụ già đang chăm sóc khu vườn, một gia đình đang đứng chờ xe buýt, công nhân sửa đường đang cài đặt biển báo. Tất cả đều bình thường cho đến khi du khách tới làng nhận ra rằng, hầu hết cư dân ở đây đều không phải “người”, mà là những con búp bê khổng lồ có kích thước và được tạo dáng sinh động y như người thật.

Tất cả búp bê là tác phẩm của Tsukimi Ayano, người quay lại quê nhà Nagoro vào năm 2002, sau khi dành phần lớn cuộc đời tại Osaka. Khi bà Ayano còn nhỏ, làng Nagoro có hơn 300 cư dân, bao gồm cả những gia đình có trẻ nhỏ. Đến năm 2019, nơi đây chỉ còn có 27 cư dân, người trẻ nhất đã trên 50 tuổi. Nhiều người lớn tuổi, bao gồm cả những người hàng xóm khi xưa của bà đã qua đời, trong khi những người trẻ hơn đã chuyển đến các thị trấn và thành phố lớn để tìm kiếm cơ hội phát triển kinh tế.

Ban đầu, bà Ayano làm ra những con bù nhìn lớn rồi đặt trên cánh đồng trước nhà để đuổi chim. Dần dần, bà bắt đầu tạo ra những con búp bê giống với những người hàng xóm cũ để cảm thấy bớt cô đơn.

Nagoro trở nên nổi tiếng vào năm 2014, sau khi Fritz Schumann, một nhà làm phim người Đức thực hiện một bộ phim tài liệu ngắn về các tác phẩm của Ayano. Bộ phim có tựa đề "Thung lũng của những con búp bê" đã thu hút sự chú ý và gây tò mò cho du khách trên khắp thế giới về một ngôi làng bình thường ở quận Tokushima.

“Tôi ước có nhiều trẻ con hơn”

Bà Tsukimi Ayano - người tạo nên những con búp bê giống như người thật tại làng Nagoro (Ảnh: Nguồn quốc tế)

Trường tiểu học duy nhất tại Nagoro đã đóng cửa vào năm 2012, ngay sau khi hai học sinh cuối cùng tốt nghiệp lớp 6. Nhưng vào một ngày chủ nhật mùa thu tươi sáng, bà Tsukimi Ayano đã “hồi sinh” nơi này. Người thợ thủ công đã xếp hơn 40 con búp bê thành một hoạt cảnh giống như thật trong khuôn viên của ngôi trường đóng cửa. Những con búp bê chăm chú nghe giảng, chơi xích đu, nghịch bóng hoặc ngồi trên những bậc thang.

 “Chúng tôi không bao giờ thấy trẻ con ở đây nữa, vậy nên chúng tôi đã tổ chức lễ hội búp bê hàng năm. Tôi ước có nhiều trẻ con hơn vì như vậy sẽ vui hơn”, bà Ayano nói.

Nhật Bản đang đối mặt với cuộc khủng hoảng dân số khi tỷ lệ sinh liên tục giảm. Theo dữ liệu của Bộ Y tế Nhật Bản, chỉ có khoảng 840.000 trẻ em ra đời vào năm 2020, giảm 2,8% so với một năm trước đó và là mức thấp nhất kể từ năm 1899, khi số liệu này bắt đầu được ghi lại. Đầu năm 2021, dân số Nhật đã giảm xuống 126,6 triệu người, liên tục giảm so với mức đỉnh 128 triệu người năm 2008.

Tỷ lệ sinh giảm kéo theo tình trạng già hóa dân số. Ước tính, số người già từ 65 tuổi trở lên ở Nhật Bản sẽ chiếm gần 40% tổng dân số vào năm 2060, tăng gần gấp đôi so với mức 23% của năm 2010.

“Ở đây không có cơ hội cho những người trẻ tuổi”

Một nhân vật trong lễ hội búp bê được tổ chức thường niên vào chủ nhật đầu tiên của tháng 10 (Ảnh: Nguồn quốc tế)

Tsukimi Ayano nhớ lại trước đây, làng Nagoro từng có một phòng khám y tế, một tiệm trò chơi và một quán ăn. Hiện tại, ngôi làng không có lấy một cửa hàng. “Ở đây không có cơ hội cho những người trẻ tuổi. Họ không thể kiếm sống ở đây”, bà Ayano nói.

Trong những năm 1950-1960, khu vực này chủ yếu tập trung khai thác rừng, xây dựng đường bộ và các đập thủy điện. Sau khi công trình hoàn thành, nhiều người đã rời đi, số ít ở lại làm nông.

Để đến siêu thị hoặc bệnh viện gần nhất, cư dân của Nagoro phải lái xe một tiếng rưỡi dọc theo những con đường hẹp và quanh co. “Bạn phải thực sự thích cuộc sống trên núi. Tôi nghĩ nhiều người sẽ gặp khó khăn khi sống ở đây” Tatsuya Matsuura, một cư dân trong lòng cho biết.

Nagoro chỉ là một trong số những làng quê ngày càng thưa dân ở Nhật Bản. Những người trẻ tuổi kéo nhau lên các thành phố lớn tìm việc làm, để lại những ngôi làng hiu quạnh với những cụ già.