Bộ Tài chính vừa công bố dự thảo Quyết định thí điểm chuyển một số đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc thành công ty cổ phần khi cổ phần hóa tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước để lấy ý kiến đóng góp. Đối tượng áp dụng gồm các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc tập đoàn, tổng công ty nhà nước thực hiện cổ phần hóa gồm các cơ sở đào tạo, giáo dục như đại học, cao đẳng, trung cấp, bệnh viện, trung tâm y tế, viện.

Theo dự thảo, việc chuyển đơn vị sự nghiệp công lập thành công ty cổ phần nhằm phát huy nguồn lực xã hội trong việc cung ứng dịch vụ công, nâng cao chất lượng dịch vụ, đổi mới phương thức quản lý nhằm nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Các đơn vị sự nghiệp công lập khi chuyển sang công ty cổ phần được tự chủ về tài chính, công khai, minh bạch, hạch toán theo nguyên tắc thị trường, đa dạng hóa sở hữu; huy động vốn của các nhà đầu tư, đổi mới công nghệ...

Các tập đoàn, tổng công ty nhà nước lựa chọn đơn vị sự nghiệp có thể tự đảm bảo được toàn bộ kinh phí hoạt động thường xuyên trong năm gần nhất thì báo cáo các Bộ trưởng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân trực thuộc trình Thủ tướng quyết định cổ phần hóa.

Đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện cổ phần hóa theo các hình thức như giữ nguyên vốn nhà nước, phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ, bán một phần vốn nhà nước hiện có hoặc kết hợp cả hai phương án trên.

Việc bán cổ phần lần đầu được thực hiện theo các hình thức đấu giá công khai và thỏa thuận trực tiếp. Số lượng nhà đầu tư chiến lược tối đa là 3. Ban chỉ đạo sẽ thỏa thuận trực tiếp về giá bán với nhà đầu tư chiến lược nhưng không thấp hơn giá đấu thành công thấp nhất hoặc giá khởi điểm đã được cơ quan có thẩm quyền quyết định.

Sau khi chuyển thành công ty cổ phần, các đơn vị này hoạt động theo quy định của Luật Doanh nghiệp, những Luật chuyên ngành và quy định khác, tiếp tục thực hiện ngành nghề kinh doanh là cung cấp các loại Hình Sự nghiệp cho xã hội. Các đơn vị sẽ được tự quyết định thu giá dịch vụ trên cơ sở tính đủ các chi phí hợp lý đúng Pháp Luật.

Trong tờ trình Thủ tướng, cơ quan soạn thảo cho rằng với những quy định hiện nay, các đơn vị sự nghiệp công lập đã được trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ, tổ chức lại bộ máy, sử dụng lao động và nguồn lực tài chính, hạch toán kết quả tài chính.... Thực tế tại một số đơn vị sự nghiệp công lập đã xuất hiện hình thức cá nhân góp tiền mua máy móc thiết bị đưa vào bệnh viện khai thác, đã thực hiện có hiệu quả thu hồi vốn và có lãi. Nhiều bệnh viện đã mở thêm khoa dịch vụ khám chữa bệnh tự nguyện và thực hiện hạch toán kết quả hoạt động như đối với các bệnh viện tư nhân.

Đối với lĩnh vực giáo dục cũng xuất hiện nhiều trường có hình thức đào tạo tự nguyện hoặc hợp tác đào tạo với các tổ chức nước ngoài. Thời gian qua số lượng bệnh viện tư nhân và các trường ngoài công lập ngày càng tăng, chứng tỏ mô hình cổ phần đối với các đơn vị sự nghiệp đang phát huy hiệu quả và được xã hội khuyến khích phát triển.

Bộ cũng cho rằng hệ thống cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, nguồn nhân lực của các đơn vị sự nghiệp công lập từ trước đến nay chưa được đầu tư đúng mức do ngân sách Nhà nước hạn hẹp, công tác quản lý mang nặng tính bao cấp, chưa chủ động vì vậy cũng chưa phát huy hết khả năng. Khi nền kinh tế ngày càng phát triển, đời sống nhân dân được nâng cao thì nhu cầu của nhân dân về cung cấp các dịch vụ công cũng tăng lên. Do đó, việc đổi mới cơ chế quản lý tài chính, phương thức quản trị của các đơn vị sự nghiệp công lập là thực sự cần thiết.

Theo cơ quan này, thực tế khảo sát về mức độ tự chủ tài chính tại một số đơn vị sự nghiệp công lập cho thấy có 22 đơn vị có số thu lớn hơn chi, 8 đơn vị có số thu bằng chi và 8 đơn vị không tự bù đắp được chi phí. Bộ Tài chính thấy rằng các đơn vị sự nghiệp công lập tự bù đắp được chi phí là 30 đơn vị có thể thực hiện thí điểm cổ phần hóa.