Dưa hấu thuộc họ thân leo, bao gồm dưa leo, bầu bí và 1 số loại dưa khác. Sinh trưởng mạnh mẽ ở vùng ôn đới và nhiệt đới trên thế giới. Dưa hấu là 1 loại cây có bộ rễ lan xa nên dù ở vùng khô cằn cũng có thể cho ra loại trái cây chứa đến 90% nước, làm cho dưa hấu trở thành nguồn hyđrat hoá quan trọng ở những nơi khan hiếm nước. Dưa hấu được cho là có nguồn gốc từ châu Phi, nơi mà hàng trăm con thú hoang dã đã ăn từ hàng ngàn năm qua.

Dưa hấu đã được trồng ở Ai Cập vào đầu những năm 2000 trước Công Nguyên. Loại trái cây này đã du ngoạn tới Ấn độ khoảng năm 800 sau Công Nguyên và khoảng 300 năm sau ở Trung Quốc. Người Marốc buôn dưa hấu đến Tây Ban Nha vào đầu thế kỉ 8, sau đó nhanh chóng được lan truyền nhanh chóng sang Châu Âu. Ở Việt Nam, dưa hấu được biết đến từ câu chuyện truyền thuyết từ thời Hùng Vương.

Nhiều học giả đều đồng ý rằng hạt dưa lần đầu được đem đến Bắc Mỹ theo những đoàn thuyền chở nô lệ và nông dân ở đây bắt đầu trồng dưa hấu từ những năm 1629.

Trong cuốn tiểu thuyết xuất bản năm 1894 của Mark Twain đã có lời ca tụng: “Dưa hấu là một sản vật của phương Nam… khi nếm nó, bạn sẽ biết các thiên thần ăn gì!”

Người Mỹ đã quen thuộc với món salad trộn dưa hấu với các nguyên liệu khác như ôliu hay những loại trái cây ép nhuyễn. Người Scilian ở Ý có món tráng miệng gelo di melone là dưa hấu và kem đánh tơi trộn với pistachio băm nhuyễn. Món dưa hấu ngâm chua với bao từ heo giòn cũng được ưa chuộng tại Trung Quốc, Mã Lai… Người Ý còn có món cơm vỏ dưa hấu cuộn thịt xông khói hấp dẫn nữa.

Dưa hấu chứ nhiều lycopene- chất chống ôxy hoá có tác dụng chống lại ung thư ngực ( phụ nữ), tuyến tiền liệt (nam giới) mà còn là nguồn cung cấp các chất dinh dưỡng như các sinh tố A, B1 (Tbiamin), B6 (Pyridoxine), C, E, Magnesium và Potassium. Dưa hấu nên bảo quản ở nhiệt độ 20­0C sẽ giử được nhiều chất dinh dưỡng hơn.

Ngoài ra, sinh tố A và Beta-Carotene hỗn hợp có khả năng làm giảm lượng mỡ tích tụ tạo sự chai cứng thành động mạch ra, chất Pyridoxine (B6) giúp c‌ơ th‌ể tạo tế bào mới, tạo thêm hồng huyết cầu và gia tăng sự chuyển hoá các chất hoá học giúp c‌ơ th‌ể hoạt động hữu hiệu hơn. Thêm nữa, Potassium- một sinh tố khoáng có nhiều trong dưa hấu giúp thăng bằng nhịp tim, gửi Oxygen lên óc và điều hành lượng nước trong c‌ơ th‌ể, ngăn ngừa bệnh cao huyết áp cũng như tránh chứng tai biến mạch máu não.

Với c‌ơ th‌ể yếu, ăn dưa hấu sẽ giúp c‌ơ th‌ể đề kháng được virus xâm nhập, tăng cường miễn dích, nâng cao thị lực. Dưa hấu còn là một trong những loại thực phẩm hiếm hoi cung cấp chất citrulin, loại chất axitamin có tác dụng làm lành vết thương. Chất này có nhiều hơn ở phần vỏ của nhưng mọi người thường hay bỏ

Dưa hấu cung cấp đủ các dưỡng chất cho phụ nữ, giúp họ có làn da mịn màng hơn, dùng dưa hấu ăn kiêng, không những giúp giảm cân mà còn đào thải các chất độc ra khỏi c‌ơ th‌ể vì loại quả này có khả năng nhanh làm no mà lại cung cấp rất ít năng lượng. Các bệnh nhân mắc bệnh về gan, thận, xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, rối loạn tiêu hoá nên ăn dưa hấu vì loại quả này có khả năng thanh lọc các chất độc khỏi c‌ơ th‌ể, rất tốt những người làm việc ở nơi độc hại hay say rượu.

Do đường fructo trong dưa hấu thuộc loại chuyển hoá chậm nên loại quả này khá phù hợp với bệnh nhân tiểu đường. Những người bị sỏi thận, viêm bàng quang, viêm thận, viêm bể thận bàng quang nên ăn khoảng 2kg dưa hấu mỗi ngày.

Dưa hấu còn là Viagra của thiên nhiên. Bởi khi ta ăn dưa hấu, citrulline có nhiều trong cùi và vỏ, sẽ chuyển hoá thành arginine, một axit amin hữu ích cho hệ tuần hoàn và hệ miễn nhiễm. Đây là khởi điểm cho sự hình thành nitric oxide, chất giúp làm giãn nở huyết mạch mà không bị tác dụng phụ.

Các món ngon làm từ dưa hấu

Cary dưa hấu

Nguyên liệu: 

¼ trái dưa hấu, 1- 2 củ khoai tây, 1 muỗng canh nước cốt dừa, 1 chén nước dừa xiêm, 1 gói bột cà ri, 1 muỗng cà phê bột năng. Hạt nêm, muối, đường.

Cách làm:

Dưa hấu cắt bỏ vỏ cắt khúc khoảng bằng ngón tay. Khoai tây gọt vỏ, ngâm nước cho khỏi thâm, cắt quân cờ. Hoà bột năng với ít nước. Bắc chảo lên bếp, đung nóng dầu, cho khoai tây vào chiên qua, để ráo dầu.

Chắt bớt dầu trong chảo, phi thơm sả, ớt, cho khoai tây vào đảo sơ, nêm nước dừa, đun sôi, nêm bột cà ri, hạt nêm, đường vừa miệng, om khoảng 5 phút, cho nước cốt dừa vào đun thêm 10 phút. Cho bột năng, đun sôi cho sền sệt. Khi chín cho dưa hấu vào đảo nhẹ cho khỏi bị nát. Có thể ăn kèm với bánh mì hoặc cơm, có thể ăn chay.

Cơm chiên dưa hấu

Nguyên liệu:

¼ trái dưa hấu đỏ, ½ trái thơm, 2 bát cơm trắng, 50gr đậu Hà Lan hạt, 150gr thịt jambon, 1 quả trứng gà, 1 muỗng súp bột nêm, ¼ thìa cà phê tiêu. Dầu ăn, hành tỏi…

Thực hiện:

Trần đậu Hà Lan. Thịt jambon thái hạt lựu. Dưa hấu bỏ vỏ, cắt khối bằng ngón tay cái, thơm thái hạt lựu.Đun nóng dầu ăn, phi hành tỏi cho thơm. Đập trứng vào đảo rồi cho cơm trắng vào, nêm bột nêm, tiêu rồi đảo cho săn. Trộn cơm đã chiên chín với thịt jambon, dưa hấu, thơm và đậu Hà Lan hạt. Dùng nóng với nước tương, tương ớt.

Salad dưa hấu cà chua dưa leo

Nguyên liệu:

¼ trái dưa hấu đỏ, ¼ trái dưa hấu vàng, 150gr cà chua bi, 2 trái dưa leo, 1 muỗng súp giấm, 2 muỗng cà phê đường, 1/3 muỗng cà phê muối, 3 muỗng cà phê dầu ô- liu

Cách làm:

Rửa sạch cà chua và dưa leo, vẩy ráo nước. Cà chua cắt đôi, dưa leo thái lát. Gọt vỏ dưa hấu đỏ và vàng, cắt thành khối bằng đầu ngón cái cả ruột và vỏ dưa. Hoà tan giấm với đường, muối và dầu ô- liu thành hỗn hợp dầu giấm. Cho tất cả các loại dưa và cà chua vào tô sâu lòng, rưới dầu dấm lên, trộn đều. Có thể để tủ lạnh cho mát trước khi ăn.