Hồi tháng 5/2012, lực lượng chống m‌a tú‌y Mỹ đã bắt Javier Antonio Calle Serna, trùm m‌a tú‌y người Colombia. Y là kẻ đứng đầu tổ chức Los Rastrojos, một trong những băng đảng m‌a tú‌y khét tiếng nhất Colombia.

Serna được cho là có quan hệ với Joaquin “El Chapo” Guzman (người Mexico), một trong những tên trùm m‌a tú‌y khét tiếng nhất thế giới. Tuy nhiên, lực lượng chống m‌a tú‌y vẫn đối mặt với thách thức lớn. Đó là cuộc chiến chống lại các tàu ngầm chuyên chở chất gây nghiện trên biển.

Một tàu ngầm chở m‌a tú‌y bị bắt tại Ecuador hồi tháng 7/2010.

Serna chính là kẻ đứng đầu tổ chức m‌a tú‌y nổi tiếng về khả năng xây dựng tàu ngầm dài tới 15m bằng sợi thủy tinh để chở m‌a tú‌y đi khắp thế giới.

Mặc dù các chính phủ tăng cường tuần tra trên biển nhưng những con buôn m‌a tú‌y có nghề cũng không vừa trong nỗ lực hòng qua mặt các lực lượng chức năng. Trong vòng 5 năm qua, các tổ chức khủ‌ng b‌ố và buôn m‌a tú‌y đã chuyển một lượng lớn m‌a tú‌y bằng tàu ngầm. Theo các quan chức của cơ quan chống m‌a tú‌y Mỹ, tàu ngầm vận chuyển khoảng 32% m‌a tú‌y giữa Mỹ La tinh và Mỹ.

Khi một phương pháp vận chuyển trở nên lỗi thời, các trùm m‌a tú‌y lập tức thay thế bằng thiết bị hiện đại hơn. Trước đây, các tổ chức m‌a tú‌y ở Colombia thường dùng máy bay nhỏ và có thể đỗ tại một địa điểm bí mật ở Trung Mỹ. Nhà chức trách Mỹ phát hiện ra "bài" của chúng và đóng hết các sân bay bí mật trên. Sau đó, các con buôn m‌a tú‌y dùng thuyền tốc độ cao nhưng lại bị bắt. Và thế là đầu những năm 1990, tàu ngầm chở m‌a tú‌y ra đời.

Trong những năm gần đây, các tổ chức khủ‌ng b‌ố như FARC ở Colombia và Tamil Tigers ở Sri Lanka đã xây dựng nhiều tàu bán ngầm để phục vụ cho các hoạt động của chúng. Các tổ chức m‌a tú‌y lớn của Mexico như Sinaloa cũng làm như vậy.

Theo các nhà thực thi Pháp Luật Mỹ và Mỹ La tinh, tàu ngầm được ưa chuộng trong các hoạt động vận chuyển m‌a tú‌y vì chúng khó bị phát hiện và bắt. Thân của chúng được sơn màu xanh đậm nên trong môi trường nước, con người rất khó nhìn thấy. Chúng chạy bằng động cơ di‌esel nên tiếng ồn rất ít và cũng hầu như không để lại tín hiệu trên radar. Khoảng 10% tàu ngầm chuyên chở m‌a tú‌y từ Mỹ La tinh bị phát hiện. Thực chất, số tàu bị bắt không đến 10% tổng số tàu mà bọn tội phạm sử dụng vì chúng sẽ điều khiển tàu chìm xuống nước nếu thấy "động".

Các nhà phân tích cho rằng các tổ chức buôn bán m‌a tú‌y sản xuất khoảng hơn 120 tàu ngầm mỗi năm. Thời gian đóng tàu từ 3 tháng đến 1 năm. Giá mỗi chiếc lên tới 2 triệu USD.

Trong một lần trả lời phỏng vấn, Miguel Angel Montoya, kẻ một thời tung hoành buôn bán m‌a tú‌y, tiết lộ, hầu hết các tàu ngầm đều được đóng tại vùng rừng Buenaventura, một trong những vùng nghèo nhất của Colombia. Người ta chỉ có thể tiếp cận rừng này bằng thuyền nên bọn tội phạm có thể lẩn trốn dễ dàng. Bọn buôn bán m‌a tú‌y cũng đút lót cho các lực lượng bán quân sự để mọi việc diễn ra suôn sẻ. Sau đó, chúng thuê đoàn thủy thủ 4 người và trả họ 40.000 USD cho mỗi chuyến đi.

Những con tàu ngầm có thể được dùng nhiều lần. Nhưng theo lực lượng bảo vệ biển Colombia, bọn buôn m‌a tú‌y thường nhấn chìm tàu sau chuyến đầu tiên để hạn chế nguy cơ bị phát hiện trong tương lai.