Chuyến thăm chính thức Nga và dự lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng trong chiến tranh Vệ quốc vĩ đại (9.5.1945 - 9.5.2025) của Tổng Bí thư Tô Lâm hứa hẹn mở ra nhiều cơ hội hợp tác giữa hai quốc gia.

Thúc đẩy những lĩnh vực trụ cột

Trong lĩnh vực kinh tế - thương mại, Việt Nam và Nga duy trì cơ chế Ủy ban liên Chính phủ về hợp tác kinh tế - thương mại và khoa học - kỹ thuật từ năm 1992 và được nâng cấp lên cấp Phó Thủ tướng từ năm 2011. Năm 2016, Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á - Âu (VN - EAEU FTA) mà Nga là thành viên có hiệu lực, giúp trao đổi thương mại giữa hai nước được duy trì trong thời gian qua. Kim ngạch thương mại song phương năm 2024 đạt 4,58 tỉ USD.

Về hợp tác đầu tư, phía Nga hiện có 199 dự án đầu tư tại Việt Nam với tổng vốn đăng ký đạt 990 triệu USD. Việt Nam có 16 dự án đầu tư tại Nga, tổng vốn đăng ký đạt 1,6 tỉ USD, đứng thứ 4 trong số 81 quốc gia và vùng lãnh thổ mà Việt Nam có đầu tư.

Đáng chú ý, từ nhiều năm nay, các hoạt động hợp tác dầu khí giữa Việt Nam và Nga triển khai hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, qua đó đóng góp tích cực vào hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực cũng như trên thế giới.

Nga hiện là đối tác lớn của Việt Nam trong lĩnh vực năng lượng, đặc biệt là trong các dự án dầu khí. Hai liên doanh Vietsovpetro và Rusvietpetro đang hoạt động rất hiệu quả trong lĩnh vực thăm dò và khai thác dầu khí ở Việt Nam và Nga.

Thời gian qua, hai nước cũng đã có những bước tiến cụ thể trong hợp tác năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình, đồng thời mở rộng hợp tác sang các lĩnh vực năng lượng mới như năng lượng tái tạo và giao thông xanh. Mô hình hợp tác giữa Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) và Zarubezhneft trong Liên doanh Vietsovpetro được đánh giá là điển hình về hiệu quả quản trị và sự phối hợp chiến lược giữa 2 phía. Không dừng lại ở khai thác dầu khí truyền thống, cả Petrovietnam và Zarubezhneft đều đang hướng tới những lĩnh vực hợp tác mới trong chuỗi giá trị năng lượng, như xử lý và vận chuyển khí, năng lượng tái tạo, chuyển đổi số trong quản trị vận hành mỏ.

Theo Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, trong khu vực, với vị trí địa chiến lược của mình, Việt Nam đang tích cực tham gia vào các cơ chế hợp tác năng lượng, an ninh năng lượng trong các khuôn khổ ASEAN, ASEAN +3, APEC... Với nền tảng là quốc gia có quan hệ lâu dài, tin cậy, truyền thống với Nga về năng lượng, Việt Nam sẵn sàng là cầu nối trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm hợp tác với Nga và các nước trong lĩnh vực này.

Sản phẩm cà phê Mê Trang xuất hiện tại siêu thị của Nga - Ảnh: MÊ TRANG

Nhiều dư địa mở rộng

Mặc dù có tăng trưởng khá cao trong năm 2024 nhưng kim ngạch thương mại Việt Nam - Nga năm 2024 vẫn còn thấp hơn mức 5,5 tỉ USD đạt được vào năm 2021 và chiếm tỉ trọng rất khiêm tốn trong tổng kim ngạch ngoại thương của cả hai nước (chiếm 0,6% của Việt Nam và khoảng 0,8% của Nga).

Bà Nguyễn Thị Diễm Hằng, Phó Chủ tịch Công ty CP Dinh dưỡng hữu cơ Việt Nam (Vinanutrifood), cho rằng tiềm năng và cơ hội xuất khẩu hàng hóa Việt Nam sang Nga còn rất lớn. Vì thế, các doanh nghiệp Việt cần tập trung hơn vào sản phẩm nông nghiệp chế biến sâu để nâng cao giá trị và đáp ứng nhu cầu lớn từ thị trường này.

Theo Thương vụ Việt Nam tại Nga, phần lớn hàng hóa xuất nhập khẩu giữa hai nước được hưởng mức thuế nhập khẩu 0% hoặc ở mức rất thấp. Các doanh nghiệp hai nước cần tích cực sử dụng những điều kiện thuận lợi mà VN - EAEU FTA mang lại để thúc đẩy thương mại, đầu tư song phương.

Đồ họa: ANH THANH

Việt Nam và Nga đặt mục tiêu nâng kim ngạch thương mại song phương đạt 10 - 15 tỉ USD/năm trong những năm tới. Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên mong muốn Nga tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường Nga, góp phần tạo sự cân bằng trong trao đổi thương mại nông sản giữa hai nước.

Trong lĩnh vực năng lượng, hai quốc gia sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác dầu khí. Trong đó, tiềm năng phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam rất lớn, đặc biệt là điện gió và LNG, điện hạt nhân. Bộ trưởng Bộ Công Thương khuyến nghị doanh nghiệp Nga quan tâm, nghiên cứu kỹ lưỡng các quy định đầu tư và lựa chọn dự án phù hợp để tham gia đấu thầu tại Việt Nam.

Về các lĩnh vực hợp tác mới, Đại sứ Việt Nam tại Liên bang Nga Đặng Minh Khôi tin tưởng bên cạnh những lĩnh vực hợp tác về an ninh, quốc phòng và dầu khí là trụ cột chính, hai nước sẽ tìm tòi những động lực hợp tác mới, trước hết là về khoa học - công nghệ. Hợp tác hạt nhân cũng là một ưu tiên trong quan hệ giữa hai nước.