Không ai biết xe tự lái của Apple sẽ có hình dáng thế nào, nhưng tập đoàn này được cho là đang có kế hoạch xuất xưởng xe điện tự lái đầu tiên vào năm 2024.

Cũng không có nhiều chi tiết về kế hoạch của Apple, nhưng thông tin này vẫn rất quan trọng với tập đoàn cũng như ngành công nghiệp xe tự lái và có thể thay đổi cơ bản chiến lược phát triển sản phẩm trong tương lai.

Thực trạng công nghệ xe tự lái

Quá trình phát triển xe tự lái bắt đầu từ thập niên 1970 - 1980. Tuy nhiên, tới gần đây, chúng vẫn chỉ giới hạn trong giới nghiên cứu, các phòng thí nghiệm quân sự và cuộc thi khoa học. Trong thập niên 2010, những tiến bộ trong công nghệ học sâu dẫn tới hàng loạt cải tiến về thị giác máy tính, một trong những công nghệ then chốt trong xe tự lái. Công chúng cuối cùng cũng thấy những xe hơi không cần người lái trên đường phố thực.

Những thuật toán học sâu giúp xe cải thiện khả năng định hướng trong các môi trường phức tạp, nhưng công nghệ vẫn chưa hoàn hảo. Các mô hình học sâu chỉ có thể hoàn thiện nhờ dữ liệu huấn luyện. Nếu dữ liệu chứa mọi tình huống xe có thể gặp, nó sẽ có khả năng vận hành tốt. Nhưng hành động của AI có thể trở nên khó lường khi gặp những trường hợp hiếm khi xảy ra, như khi một xe cứu hỏa đỗ ở góc khác thường hoặc xe tải lật ngang trên đường.

Con người thường xuyên gặp những tình huống mới và bất ngờ, nhưng có thể giải quyết nhờ hiểu biết thông thường về thế giới. Con người hiểu rõ nguyên nhân và hậu quả, tương tác vật lý, mục đích và ý định, giúp tài xế đưa ra quyết định hợp lý khi gặp những tình huống chưa từng đối mặt trước đó.

Một số công ty đang ứng dụng công nghệ hỗ trợ như Lidar, thiết bị phát tia laser để tạo bản đồ 3D về môi trường quanh ôtô. Lidar có thể giúp phát hiện chướng ngại vật và người đi đường nếu hệ thống thị giác máy tính không hoạt động, nhưng vẫn có thể bất lực trước chuyển động và nhiều yếu tố môi trường, cũng như không giải quyết được vấn đề nhân quả.

Nỗ lực phát triển xe tự lái của Apple

Apple bắt đầu nghiên cứu công nghệ lái tự động với Project Titan từ năm 2014. Tuy nhiên, khác với Uber và Waymo, gần như không có thông tin nào về dự án này cũng như tiến độ của Apple được tiết lộ.

Mục tiêu ban đầu của Apple dường như là phát triển một mẫu xe hơi mới hoàn toàn. Đến năm 2016, tập đoàn thay đổi trọng tâm và nhắm tới phát triển phần mềm cho xe tự lái. Đến tháng 1/2019, Apple cho nghỉ việc 200 nhân viên trong dự án, sau đó mua lại startup chuyên về xe tự lái Drive.ai vào tháng 6. Tháng 12 vừa qua, Apple giao Project Titan cho John Giannandrea, người đứng đầu bộ phận AI của hãng.

Lịch sử phát triển của Project Titan cho thấy Apple luôn duy trì mối quan tâm đến xe tự lái, nhưng chưa có dấu hiệu về một kế hoạch cụ thể nhằm xuất xưởng sản phẩm hoàn chỉnh. Điều này thay đổi với thông tin do Reuters công bố, trong đó khẳng định "Apple đã sẵn sàng cho mục tiêu chế tạo xe tự lái".

Chiến lược phát triển sản phẩm của Apple

Apple không hẳn là doanh nghiệp tiên phong, nhưng luôn biết khi nào nên nhảy vào một thị trường mới. Apple II không phải máy tính cá nhân đầu tiên, nhưng là mẫu đầu tiên thành công, được phát triển dựa trên một thập kỷ tiến bộ nhanh chóng về công nghệ xử lý và lưu trữ, cũng như sự giảm giá đều đặn trong sản xuất linh kiện máy tính.

iPod không phải máy nghe nhạc đầu tiên, nhưng ra mắt vào thời điểm hợp lý, khi sự chuyển dịch sang phương tiện truyền thông kỹ thuật số đã đạt đủ số lượng và thị trường đang chờ đón những sản phẩm tiêu dùng cao cấp.

Điều tương tự cũng diễn ra với iPhone. Sản phẩm được tung ra thị trường khi công nghệ thông tin di động và Internet đã trở nên phổ biến với Nokia và Blackberry. iPhone không có gì mới, nhưng nó là sự kết hợp mới mẻ của "iPod, điện thoại và thiết bị truy cập Internet".

Những sản phẩm khác của Apple như HomePod, Apple Music, Apple Watch cũng không phải thiết bị tiên phong, nhưng đã cách mạng hóa những nền tảng có từ trước. Trừ giao diện đồ họa người dùng, Apple chưa từng tiến vào lĩnh vực nào khi nó chưa có thị trường định sẵn.

Xe hơi của Google chạy thử trên đường. Ảnh: Reuters.

Dù vậy, ngành công nghiệp xe tự lái vẫn gặp hàng loạt sự trì hoãn từ những công ty lớn. Bất chấp tiến bộ lớn, vẫn chưa có một giải pháp thực sự tối ưu. Xe tự lái của Uber và Waymo đã tích lũy hàng triệu km, nhưng vẫn cần con người để bảo đảm an toàn. Tesla đưa ra tính năng Autopilot hoàn toàn tự động, nhưng vẫn yêu cầu lái xe cầm tay lái khi nó được kích hoạt.

Phần lớn chuyên gia nhận định sẽ có xe tự lái trên đường, nhưng còn nhiều nghi vấn như hình dạng thật sự của chúng, cách chúng chia sẻ đường với xe do con người lái, yêu cầu quản lý cũng như ý nghĩa của việc chuyển quyền sở hữu xe.

Dữ liệu đào tạo cho thuật toán AI

Có một lý do thuyết phục về việc Apple gia nhập thị trường còn non trẻ và nhiều rủi ro như xe tự lái. Chúng dựa nhiều vào AI và mang tới một chiến lược phát triển hoàn toàn khác. Thuật toán học sâu được dùng trong xe tự lái đòi hỏi lượng lớn dữ liệu đào tạo được lấy từ các xe chạy trên đường. Ngoài thiết kế và biện pháp kỹ thuật hợp lý, nhà sản xuất cần một nhà máy AI phát triển trên cơ sở hạ tầng dữ liệu bền vững.

Waymo và Uber thu thập dữ liệu bằng cách chạy thử xe ở nhiều thành phố khác nhau. Tesla cũng trực tiếp tích lũy thông tin từ hàng trăm nghìn xe được bán ra thị trường.

Apple từng thử nghiệm chạy thử quy mô nhỏ trong quá khứ, nhưng thu gọn nỗ lực này vào năm 2019. Kế hoạch xuất xưởng xe tự lái cho người tiêu dùng cho thấy Apple có thể sẽ áp dụng chiến lược tương tự Tesla, điều có thể gây tranh cãi với một công ty tự hào về việc thu thập rất ít dữ liệu người dùng.

Nó cũng thể hiện rằng Apple sẽ triển khai công nghệ tự lái theo từng giai đoạn, dần phát triển và tinh chỉnh thuật toán AI nhờ quá trình thu thập dữ liệu - cũng đi ngược phương châm cung cấp sản phẩm gần như hoàn hảo ngay khi ra mắt của Apple. Tuy nhiên, điều này có thể thay đổi nếu Apple tìm ra cách ghi nhận hàng trăm triệu km dữ liệu chạy xe trước năm 2024.

Ai mua xe tự lái của Apple?

Mục tiêu của Apple có thể là một chiếc xe phục vụ cho người dùng cá nhân, thay vì hướng tới mô hình taxi để chở khách như Waymo của Alphabet. Nhưng bán trực tiếp cho khách hàng sẽ đặt ra câu hỏi về giá xe.

Xe điện với tính năng Autopilot của Tesla có giá 35.000 - 120.000 USD, nhưng xe chỉ áp dụng cách tiếp cận dựa hoàn toàn vào thị giác máy tính, cũng như thuật toán học sâu, radar mũi và nhiều loại cảm biến để di chuyển trên đường. Trong khi đó, Apple dự kiến lắp đặt Lidar trên xe tự lái.

Xe Ford gắn hàng loạt cảm biến và hệ thống hỗ trợ tự lái. Ảnh: Reuters.

Theo ước tính năm 2017, mỗi Lidar trên xe tự lái có thể có giá 8.000 - 85.000 USD/cụm và mỗi xe cần nhiều hệ thống lidar, khiến giá ôtô tăng gấp ba. Rào cản này có thể buộc Apple xem xét chiến lược triển khai sản phẩm và chuyển sang cung cấp dịch vụ gọi xe tự lái trong tương lai.

Tuy nhiên, ngành công nghiệp này đang thay đổi nhanh chóng. Đã xuất hiện những mẫu Lidar có giá 100 - 500 USD và Apple đã tự phát triển bộ quét Lidar đủ rẻ để tích hợp vào iPhone 12 và iPad Pro. Với xe tự lái, Apple có thể dùng Lidar tự chế tạo kết hợp với những nhà sản xuất khác. Xe tự lái của hãng có thể đắt hơn Tesla, nhưng giá phần cứng vào năm 2024 có thể giảm tới mức chênh lệch không còn đáng kể.

Từ bỏ quyền kiểm soát toàn diện

Theo thông tin của Reuters, Apple đang tìm cách thuê hãng khác chế tạo xe, khác với phương châm kiểm soát toàn bộ chuỗi sản phẩm. Hãng kiểm soát phần cứng, hệ điều hành và chợ ứng dụng với điện thoại, đồng hồ, TV và máy tính do họ sản xuất.

Nhưng ngay cả khi Apple tích lũy hàng chục năm kinh nghiệm trong vận hành nhà máy sản xuất và quản lý chuỗi cung ứng phức tạp, chế tạo ôtô vẫn là một thử thách hoàn toàn khác và có thể buộc tập đoàn này hợp tác với một nhà sản xuất xe hơi.

Giải pháp thay thế là Apple mua một công ty ôtô. Với hơn 200 tỷ USD tài sản thanh khoản, họ có thể mua lại nhiều hãng chế tạo xe hơi hàng đầu như General Motors và Volkswagen, sau đó bắt đầu dây chuyền với quy mô lớn.

Tương lai với xe tự lái của Apple

Trong suốt lịch sử phát triển, Apple luôn đặt ra tấm gương về thiết kế, hiệu năng, độ bền và mức giá cao. Điều đó cũng đặt ra kỳ vọng rất lớn với hãng. Khách hàng có thể chấp nhận thất bại với một công ty khác, nhưng họ kỳ vọng Apple sẽ hoàn hảo, điều gần như không thể diễn ra với công nghệ xe tự lái hiện nay.

Đây có thể là một phần lý do Apple khá kín tiếng cho tới gần đây và chỉ rò rỉ thông tin về dự án xe tự lái qua những nguồn tin giấu tên. Nó cho phép hãng điều chỉnh kế hoạch dựa trên thay đổi của ngành công nghệ và chính Project Titan. Thị trường xe tự lái đang thay đổi rất nhanh và sản phẩm năm 2024 có thể sẽ rất khác biệt với những gì được tiết lộ.

Điều duy nhất chắc chắn là Apple đang nghiêm túc phát triển xe tự lái, sự xuất hiện của nó sẽ để lại ảnh hưởng sâu sắc với tương lai ngành vận tải và chính tập đoàn này.