Hồ Trúc Bạch (Hà Nội) những ngày này bốc mùi nồng nặc. Lượng người vãn cảnh cả tây lẫn ta vắng bóng. Người dân quanh hồ thở ngắn than dài vì bị tra tấn bởi mùi cá chết. Môi trường hồ đang bị ô nhiễm nặng, vì đâu ?
Cá chết trắng xóa mặt hồ. Ảnh chụp sáng 22 - 3 - 2010.
Bịt mũi tập thể dục
Hồ Trúc Bạch sáng nay 22 – 3, khung cảnh tĩnh lặng hiếm thấy khi cả một vòng hồ chỉ có hai ông bà dìu nhau đi tập thể dục. Cụ ông vừa đưa tay đỡ cụ bà vừa nói qua chiếc khẩu trang: “Nước thải chảy vào thì cũng phải bố trí cho nó thoát đi. Nếu không thì xử lý, hôi tanh thế này ai chịu nổi?’.
Cạnh đó, một góc hồ trắng xóa xác cá, dềnh lên dềnh xuống theo từng đợt sóng. Chị Vũ Thị Hòa, một người dân ở đây phàn nàn: “Gió đẩy xác cá từ khu này dạt sang khu khác, nhiều cá chết tới mức vớt không xuể. Thôi thì cái nạn chung, mỗi nhà chịu khổ một tý. Chẳng biết đến bao giờ mới chấm dứt cảnh này”. Theo chị Hòa, hiện tượng cá chết đã diễn ra một tuần nay, đặc biệt nhiều từ hôm 20 – 3.
Nhiều người dân tại đây bức xúc, chủ thầu hồ Trúc Bạch cho công nhân xuống vớt cá xong lại đổ thẳng lên bãi cỏ quanh hồ mà không cho vào thùng kín. Một số người tranh thủ tới mang cá về cho lợn, người khác thì mang về ủ, trộn với vỏ ốc để làm phân bón cây. Song mỗi ngày vớt được hàng tạ cá nên chẳng ai lấy kịp. Mùi cá chết theo gió “tra tấn” người dân và người tham gia giao thông trên đường Thanh Niên, đường Trấn Vũ.
Đa số cá chết là cá mè giống.
Tại khu vực khu dân cư số 3 (Ngũ Xá) phường Trúc Bạch, bùn cát đọng thành đống, nổi hẳn trên mặt nước, nước hồ có mầu nâu vàng, bốc mùi nồng nặc. Từ năm 2005, thành phố Hà Nội đã cho xây dựng tại đây một trạm xử lý rác, nước thải ở khu vực hồ Trúc Bạch. Nhưng theo ý kiến người dân, còn rất nhiều đường ống cống dân sinh xả thẳng vào hồ mà chưa qua xử lý! Mỗi khi nước hồ quá bẩn, người ta lấy đá chèn vào ống cống cho… nước thải chảy chậm lại.
Bánh tôm, phở cuốn, thời tiết là thủ phạm?
Theo ông Nguyễn Hữu Thành, Phó Chủ tịch UBND phường Trúc Bạch, hiện tượng cá chết hàng loạt thời gian qua có thể do lượng nước thải làm ô nhiễm hồ. Trước một số ý kiến cho rằng nước thải từ các cơ sở làm đồng, nhôm, làm bia vi sinh trong làng Ngũ Xã là thủ phạm, ông Thành cho biết:
“Các cơ sở làm đồng, nhôm đã được di dời ra nơi khác. Cơ quan tài nguyên môi trường cũng đã xuống kiểm tra nhiều lần, yêu cầu đình chỉ sản xuất do không đảm bảo yêu cầu xử lý chất thải. Sau đó, chúng tôi đã phối hợp với các cơ quan liên quan thực hiện di dời”.
Ốc đảo mọc lên gần cầu vào làng Ngũ Xã.
Ông Thành cho hay, trong đợt kiểm tra của đoàn thanh tra liên ngành năm 2009, Nhà hàng bánh tôm Hồ Tây và Nhà khách Quân đội thuộc phường Quán Thánh được “nhận diện” là hai cơ sở gây ô nhiễm nặng cho hồ Trúc Bạch. Ngoài ra, còn phải kể tới một số cơ sở làm phở cuốn trong làng Ngũ Xã thải ra nhiều chất hữu cơ khiến nước hồ có váng và nặng mùi.
Về hiện tượng bùn cát đọng lại thành “ốc đảo” gần khu vực cầu vào Ngũ Xã, theo ông Thành, đây là bùn cát xả ra từ Nhà máy nước Yên Phụ chưa qua xử lý, theo đường ống thoát nước đổ thẳng vào hồ. Cty thoát nước thường xuyên nạo vét, nhưng chỉ vài tháng là “ốc đảo” lại mọc lên!
Ông Nguyễn Hồng Phong và sơ đồ thoát nước vào hồ Trúc Bạch.
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Hồng Phong – Phó Giám đốc Nhà máy xử lý nước thải Trúc Bạch, cho biết: “Công suất thiết kế tại đây là 2.300m3 / ngày đêm. Tuy nhiên, dù hoạt động với 105% công suất thì cũng chỉ xử lý được 1/3 tới 1/5 lượng nước thải đổ vào hồ. Lý do là hiện có hơn 10 ống cống xả nước thải chưa qua xử lý, các ống này dàn trải quanh hồ, không qua xử lý của nhà máy”.
Theo ông Phong, hiện tại là thời điểm trời âm u, lượng ô xy trong nước thấp nên các loại cá sống ở tầng nước mặt như cá mè chết nhiều. Ngoài ra, còn phải tính tới khả năng cá bị bệnh dịch do không được chăm sóc đúng cách.
"Nước thải đi đâu thì phải hỏi bên Cty thoát nước"
Giám đốc Nhà máy nước Yên Phụ, ông Nguyễn Thành Trung cho biết: “Nhà máy chúng tôi hiện mỗi ngày sản xuất 86.000m3 nước sạch phục vụ người dân. Lượng nước thải ra là 500m3, từ thời Pháp tới nay, nước thải đều qua đường ống thoát nước chung của thành phố. Còn về việc bùn, cát, theo tôi không thể có chuyện này.
Bởi vì Cty thoát nước Hà Nội và chúng tôi thường xuyên cho công nhân múc bùn, cát lắng đọng tại bể lọc đem đi nơi khác đổ chứ không cho chảy theo đường ống. Phường phản ánh thì tôi nghe, nhưng tôi không đồng ý với lập luận đó. Nhà máy chỉ biết trong bốn bức tường, sản xuất nước, còn sau đó nước thải đi đâu thì phải hỏi bên Cty thoát nước Hà Nội”.
