Trong các nguyên nhân gây vô sinh nam thì không có tinּh trùּng là nguyên nhân chủ yếu. Hiện tượng không có tinh trùng là trong tinּh dịcּh không có “con giống”, từ đó gây vô sinh. bệnh dễ chẩn đoán nhưng điều trị khó khăn. Tuy nhiên, với những tiến bộ trong điều trị thì nam giới không có tinּh trùּng trong tinּh dịcּh vẫn có thể có con bằng tinּh trùּng của mình.
Lý do không có tinּh trùּng trong tinּh dịcּh
Ở người, nơi sản xuất ra tinּh trùּng là hai tinh hoàn nằm trong bìu. Mục đích của khám và chẩn đoán đối với các trường hợp vô sinh là tìm xem nguyên nhân là hai tinh hoàn không sản xuấּt tinּh trùng hay tinּh trùּng vẫn được sinh ra nhưng không ra được tinh dịch? Đây là câu hỏi quan trọng nhất để bác sĩ quyết định phương pháp điều trị và khả năng thành công.
Các thăm khám và xét nghiệm được các bác sĩ thực hiện chủ yếu nhằm xác định khả năng sinh tinּh trùּng của tinh hoàn. Nếu hai tinh hoàn vẫn sinh tinh nhưng tinּh trùּng không ra được tinּh dịcּh, bác sĩ phải làm thủ thuật (tiểu phẫu) để lấy tinּh trùּng và thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản (thụ tinh trong ống nghiệm). Trong một số ít trường hợp, bác sĩ có thể thực hiện một số phẫu thuật phục hồi đường dẫn tinh hay phục hồi khả năng sinh tinh.
tinּh trùּng được sinh ra bình thường nhưng không ra được bên ngoài:
- Không có ống dẫn tinh 2 bên bẩm sinh: trong những trường hợp này hai tinh hoàn vẫn sản xuấּt tinּh trùng nhưng không có đường dẫn ra ngoài.
- Tắc đường dẫn tinh: do nhiễm trùng, biến chứng sau mổ, sau chấn thương cơ quan quan sinh sản đường dẫn tinh bị tắc
- xuấּt tinּh ngược dòng: tinּh trùּng thay vì được phóng tinh ra ngoài lại đi ngược vào bàng quang (nơi chứa nước tiểu). Tình trạng này có thể xảy ra ở những trường hợp biến chứng sau khi mổ ở vùng lân cận, chấn thương cột sống, bệnh tiểu đường. Những trường trường hợp này sẽ tìm thấy tinh trùng trong nước tiểu sau khi xuấּt tinּh.
tinּh trùּng sản xuất quá ít
Hai tinh hoàn suy giảm chức năng nặng và sản xuất rất ít tinּh trùּng. Tuy nhiên, khi sinh thiết tinh hoàn và có thể tìm thấy ít tinּh trùּng ở một số nơi trong tinh hoàn.
Tinh hoàn không sản xuấּt tinּh trùng
- Suy tinh hoàn: Đây là tình trạng các ống sinh tinh trong tinh hoàn không sản xuất được tinּh trùּng. Tình trạng này có thể là do ở các ống sinh tinh không có loại tế bào để tạo tinּh trùּng hay quá trình sinh tinh bị gián đoạn nửa chừng, không sản xuất được tinּh trùּng trưởng thành. Trong đa số trường hợp, cả hai tinh hoàn teo nhỏ và không hoạt động. Các nguyên nhân này có thể có liên quan đế di truyền hoặc teo tinh hoàn mắc phải.
- Nội tiết: Bình thường, nội tiết từ tuyến yên (ở não) kích thích tinh hoàn sản xuất ra tinּh trùּng. Nếu không có hoặc không đủ nội tiết tuyến yên, tinh hoàn sẽ không sản xuất được tinּh trùּng. Đặc biệt nếu nam giới sử dụng nội tiết tố nam (androgen) nhiều quá, cũng có thể làm tuyến yên không tiết nội tiết và tinh hoàn không sản xuấּt tinּh trùng. Các trường hợp này có thể điều trị bằng thuốc để giúp tinh hoàn sản xuấּt tinּh trùng.
- Giãn tĩnh mạnh thừng tinh: một số rất ít trường hợp giãn tĩnh mạnh thừng tinh cũng có thể gây vô tinh. Những trường hợp này sau mổ giãn tĩnh mạch thừng tinh, quá trình sinh tinh có thể hồi phục một phần.
Điều trị không có tinּh trùּng
Muốn sinh con trong các trườnghợp vô sinh do không tinּh trùּng, các bác sĩ chuyên khoa cần phải lấy được tinּh trùּng của người chồng.Trong trường hợp xuấּt tinּh ngược dòng, tinּh trùּng có thể được lấy từ nước tiểutrong bàng quang (sau khi đã được điều chỉnh pH cho thích hợp).
Trong các trường hợp khôngtinּh trùּng do tắc nghẽn, tinּh trùּng có thể được lấy từ mào tinh bằng vi phẫuthuật hay đâm kim xuyên qua da. Trong một số ít trường hợp, khi không thể lấyđược từ mào tinh, tinּh trùּng có thể được lấy từ tinh hoàn. tinּh trùּng thu đượccó thể được sử dụng trong kỹ thuật bơm tinּh trùּng vào buồng tử cung, thụ tinhtrong ống nghiệm hay tiêm tinּh trùּng vào bào tương trứng.