Giá 1kg hành tỏi tươi tại ruộng giá 3.000 đồng, trong khi các năm trước giá từ 12.000 - 15.000 đồng/kg. Không bán được hành sớm, Tết này lại nhiều lắm những nỗi lo với những người nông dân địa phương.
Tết mất ngon vì hành mất giá!
Huyện Kinh Môn - Hải Dương là vùng bán sơn địa, 3/4 diện tích là đồi núi với nhiều diện tích đất xám mà người dân quen gọi là “đất thịt”. Đây là loại đất rất thuận lợi cho việc trồng chuyên canh các loại cây vụ đông như hành và tỏi. Theo người dân địa phương, vùng có truyền thống trồng tỏi, hành từ xa xưa với các loại “tỏi tím”: củ chắc, màu tím, hương vị thơm và được ưa chuộng tại nhiều nơi. Hành củ cũng hợp với vùng đất và thổ nhưỡng tại đây nên rất năng suất, củ to đều, khóm lớn.
Ngoài diện tích đất xám, vùng này còn có diện tích đất phù sa, đất sét pha cát được bồi đắp bởi con sông Kinh Thầy (một chi lưu của Sông Thái Bình) chảy qua địa phận của huyện. Yếu tố thiên nhiên đa dạng đã giúp vùng có nhiều loại cây đặc sản trong đó diện tích tỏi và hành đang giúp vùng quê này thoát nghèo nhanh chóng.
Tuy nhiên, mấy năm nay theo nhiều người dân địa phương giá hành đột nhiên hạ xuống rất thấp khiến nhiều hộ nông dân mất ăn, mất ngủ và mất đi cái tết to. Theo ông Trần Văn Minh, người dân tại Thất Hùng, Kinh Môn cho biết: “Thời gian sinh trưởng của tỏi, hành khoảng 4 tháng trong vụ đông và cho thu hoạch trước tết tầm 15 ngày. Cây hành, tỏi đã gắn bó với người nông dân địa phương này từ thời xa xưa cho đến nay và là cây vụ đông chủ lực có giá trị kinh tế cao. Nhiều mái nhà tầng, đường làng, ngõ xóm và căn biệt thự được xây dựng bởi củ hành, cây tỏi. Tuy nhiên, mấy năm nay giá hành xuống quá thấp, 1kg hành tươi giá bán chỉ 3.000 đồng/kg, mức giá chưa bằng bao thuốc lá bán ngoài chợ. Mức giá này không đủ bù đắp cho giá phân bón tăng cao chứ chưa nói công chăm bón”.
Mặc dù không phải là cây phục vụ tết song do thu hoạch cận kề nên hành, tỏi được xem là sản phẩm tiêu tết chính của bà con địa phương. Theo ghi nhận từ mồng 10 tháng Chạp người dân địa phương đã bắt đầu bán tỏi, hành tươi cho thương lái để lấy tiền mua sắm và chi tiêu cho cái tết đầy đủ.
Mọi năm chỉ cần bán 1 sào hành, tỏi (1 sào bắc bộ bằng 360 m2) người dân có thể sắm tết thoải mái. Nếu giá hành, tỏi dao động từ 12 – 15.000 đồng/kg, năng suất trung bình khoảng 8 tạ/sào, bán 1 sào hành, tỏi người dân có thể thu về từ 9 - 12 triệu đồng, trừ tất cả chi phí và công chăm bón, người nông dân lãi khoảng 4 – 5 triệu đồng. Tuy nhiên như giá cả năm nay, giá 1 sào hành chưa đến 3 triệu đồng, mức giá bán này không đủ công chăm bón.
Cần thương hiệu để đi xa
Theo ghi nhận của phóng viên, rất nhiều diện tích hành đã đến thời kỳ thu hoạch nhưng người dân vẫn để ngoài đồng, nhiều cây hành, tỏi mọc thêm nhánh, mầm thậm chí đơm hoa khiến mất chất dinh dưỡng, củ không ngon và khó bán.
Nhiều gia đình đã thu hoạch hành, tỏi về nhà phơi khô chờ giá tăng lên. Theo nhiều người, giá hành, tỏi để khô có thể tăng giá cao hàng chục giá, nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro như: mất công phơi sấy, giá lên xuống thất thường, có năm được, năm mất nên không biết đâu mà lần.
Giá quá rẻ, nhiều nhà chọn cách treo hành tại nhà để chờ giá tăng.
Theo ông Nguyễn Mạnh Hùng một chủ buôn hành tỏi lớn tại Tp Hải Dương, giá hành, tỏi phụ thuộc rất nhiều vào diễn biến thị trường nhập khẩu. Một ngày nhập nhiều cũng chỉ 10 container, còn chúng tôi vẫn phải phụ thuộc vào doanh nghiệp nước ngoài. Hiện các sản phẩm này chủ yếu tiêu thụ trong nước, xuất khẩu sang Trung Quốc, có 1 số đơn hàng lẻ xuất khẩu đi Trung Đông, Nga. Giá lên xuống thất thường, giá rẻ là do phía Trung Quốc nhập ít, một số đầu mối dừng nhập. Bên cạnh đó, dù bán nhiều, số lượng lớn nhưng hành tỏi địa phương vẫn chủ yếu bán theo kiểu bán đổ đống nên bị ép giá.
Hiện, các loại tỏi tím to tròn, đều củ… hằng năm vẫn được xuất khẩu sang các nước Trung Đông, Nga nhưng số lượng còn khiêm tốn. Theo ông Hùng: về chất lượng thì không ai chê nhưng nếu hành, tỏi có nhãn mác, đóng gói bao bì và đáp ứng các yêu cầu ngặt nghèo về an toàn thực phẩm thì việc chiếm lĩnh thị trường các nước trên không khó. Thậm chí, nếu làm tốt hơn về thương hiệu, tuân thủ đúng các yêu cầu về sản xuất an toàn thì việc xuất khẩu sang các nước Úc, Nhật và EU là hoàn toàn “có cửa” và “rộng cửa”.
Hành, tỏi trổ hoa vì người dân không muốn thu hoạch vì giá quá rẻ