Chiều 10/12, Chương trình phòng chống lao Quốc gia đã tổ chức buổi giao ban trực tuyến trên toàn quốc tổng kết hoạt động phòng chống bệnh lao năm 2021. 

Số ca bệnh lao mới được phát hiện giảm mạnh

PGS.TS Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc bệnh viện Phổi Trung ương, Chủ nhiệm Chương trình Chống lao Quốc gia cho biết, trong năm 2021, việc phát hiện người nhiễm lao rất khó khăn. Nếu năm 2020, số bệnh nhân lao được phát hiện giảm 3% so với năm trước đó thì năm nay số phát hiện lao giảm tới hơn 23%. 

Cụ thể, trong 10 tháng đầu năm 2021, với đợt tấn công lần thứ 4 của dịch bệnh Covid-19, số liệu phát hiện bệnh lao sụt giảm đáng kể so với cùng kỳ năm 2020, với 62.998 bệnh nhân được phát hiện so với 82.368 bệnh nhân 10 tháng đầu năm 2020 (giảm 23,52%). 

Tỷ lệ phát hiện tất cả các bệnh nhân mới và tái phát 10 tháng đầu năm 2021 là 61,5/100.000 dân, chỉ đạt 52,2% chỉ tiêu kế hoạch. 

9 tháng đầu năm 2021, tổng số người được xét nghiệm Xpert MTB-Rif là 111.693, phát hiện 2.103 bệnh nhân RR/MDR, số bệnh nhân thu dung là 2.010 chiếm 96% số phát hiện, mới đáp ứng được 43% chỉ tiêu đề ra.

Diễn giải cụ thể hơn, PGS.TS Nguyễn Bình Hòa, Phó Giám đốc bệnh viện Phổi Trung ương cho biết, nếu từ tháng 1 đến tháng 6/2021, trung bình mỗi ngày phát hiện được 252 bệnh nhân lao mới/ngày thì đến tháng 7 đến tháng 10, con số này giảm tới 50% (trung bình 123 ca mỗi ngày). 

Nguyên nhân được chỉ ra là do dịch Covid-19 bùng phát, giãn cách xã hội, các hoạt động khám sàng lọc tại cộng đồng phát hiện sớm lao không được tổ chức do không được tập trung đông người. Bên cạnh đó, hoạt động khám phát hiện lao chủ động như khám phát hiện lao trong các trại giam, lao kháng thuốc… đều bị đình trệ. 

Ngoài ra, người dân ngại đến nơi đông người, sợ nhiễm Covid-19, ngại phải khai báo y tế, ngại test Covid-19 nên không đi khám bệnh khi có các triệu chứng nghi lao... Ngoài ra, nhiều bệnh viện chuyên khoa lao phổi cũng phải chuyển đổi thành cơ sở điều trị Covid-19, các hoạt động phát hiện, điều trị bệnh lao đều bị ảnh hưởng. 

Bên cạnh đó, hoạt động cung ứng thuốc chống lao, sinh phẩm xét nghiệm cũng gặp khó khăn, nhất là các khu vực bị phong tỏa, giãn cách xã hội, bệnh nhân lao không thể đến nhận thuốc được, gây khó khăn cho công tác điều trị.

Phòng chống bệnh lao song song với phòng chống Covid-19

PGS.TS Nguyễn Viết Nhung nhận định, dịch Covid-19 còn kéo dài. Do đó, cần phải có một giải pháp vừa phòng chống bệnh lao vừa đảm bảo an toàn với Covid-19. 

Theo PGS Nhung, các chỉ tiêu về phát hiện đều giảm do việc giảm  tiếp cận của người dân đến các hoạt động phòng chống lao. Với những bệnh nhân lao, việc tiếp cận điều trị cũng gặp khó khăn. 

bệnh nhân lao điều trị tại bệnh viện Phổi Trung ương. Ảnh BVCC

Nếu trước đây, bệnh nhân có thể thường xuyên đến khám hoặc  khám  1-2 tuần một lần, nhưng hiện nay, bệnh nhân đều được cấp thuốc 1 hoặc 2 tháng. Mặc dù, việc cung cấp điều trị tương đối tốt, nhưng việc phát hiện người nhiễm lao rất khó khăn trong năm 2021. 

PGS Nhung cho rằng thời gian tới cần đẩy mạnh chủ động kiểm soát và phát hiện các ca bệnh lao. "Giống như Covid-19, bệnh lao muốn ngăn chặn được phải phát hiện nhanh nhất nguồn lây, đảm bảo các biện pháp phòng chống lây nhiễm và điều trị cho bệnh nhân để cắt đứt nguồn lây", PGS Nhung nhận định. 

Hiện nay, bệnh viện Phổi Trung ương đưa ra biện pháp can thiệp mô hình, bảo đảm tiếp cận khám chữa bệnh thuận lợi cho người bệnh nhưng cũng ngăn chặn lây nhiễm chéo. Ngoài ra, bệnh viện tăng cường phát hiện chủ động ca nhiễm lao trong cộng đồng bằng  chiến lược 2X là X-quang và X-pert.

Trong thời gian tới, Chương trình Chống lao Quốc gia sẽ tập trung vào nhiệm vụ Nghiên cứu xây dựng mô hình kiểm soát nhanh dịch bệnh Covid-19 và các dịch bệnh đường hô hấp nguy hiểm tại tuyến y tế cơ sở hướng tới mục tiêu xóa bỏ bệnh lao vào năm 2030.