Trong khi dịch sốt xuất huyết đang bùng phát mạnh tại TP.HCM cũng như các tỉnh, thành phố thuộc khu vực phía nam, miền Bắc cũng bắt đầu ghi nhận một số ca bệnh xuất hiện rải rác tại một số địa phương với nhiều mức độ khác nhau.

Các chuyên gia dự báo đỉnh điểm của dịch sốt xuất huyết tại miền Bắc có thể sẽ vào tháng 8. Khi đó, việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời những dấu hiệu cảnh báo của bệnh sẽ có vai trò rất quan trọng.

May mắn vì phát hiện sốt xuất huyết kịp thời

Theo thông tin từ bệnh viện bệnh Nhiệt đới Trung ương (Hà Nội), thời gian qua, cơ sở y tế này đã bắt đầu tiếp nhận lác đác một số bệnh nhân sốt xuất huyết. Trong số đó, nhiều trường hợp là trẻ em và có tiền sử trở về từ các tỉnh, thành phố phía nam - nơi đang bùng phát dịch sốt xuất huyết mạnh.

Cụ thể, thạc sĩ, bác sĩ Đặng Thị Thúy, Trưởng khoa Nhi, cho biết vừa tiếp nhận bệnh nhi T.T.B.N. (nữ, 7 tuổi, quê ở Hải Hậu, Nam Định), có tiền sử trở về từ Bình Dương.

“Sau khi trở về Nam Định được 4 ngày, bé bắt đầu có biểu hiện sốt cùng các triệu chứng điển hình của sốt xuất huyết như đau đầu, đau mỏi người,...”, bác sĩ Thúy cho hay.

Đến ngày thứ 3 của bệnh, gia đình mới đưa bé tới bệnh viện tuyến huyện để thăm khám. Tại đây, bệnh nhi vẫn sốt cao, xung huyết ở mắt và đau mỏi người. Kết quả xét nghiệm sốt xuất huyết Dengue của trẻ dương tính. Sau đó, bé được chuyển tới bệnh viện bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Lúc này, trẻ tiếp tục sốt, đồng thời xuất hiện các dấu hiệu cảnh bảo bệnh sốt xuất huyết có nguy cơ chuyển nặng là đau bụng nhiều vùng gan, gan to 4 cm dưới bờ sườn, ấn đau, xuất huyết niêm mạc (chảy máu mũi).

Đáng nói hơn, tiểu cầu của bệnh nhi giảm mạnh kết hợp xuất huyết, chảy máu cam, khó cầm nên buộc phải truyền tiểu cầu bổ sung.

“Một điều khá may mắn là các bác sĩ ở tuyến dưới đã làm xét nghiệm cho trẻ và định hướng sốt xuất huyết ngay từ đầu, qua đó phát hiện tình trạng kịp thời. Do đó, dù xuất hiện dấu hiệu cảnh báo, trẻ được nhập viện chuyên khoa sớm và điều trị đúng phác đồ, đầy đủ thuốc, chế phẩm máu, tiểu cầu hỗ trợ nên không rơi vào tình trạng quá nguy kịch”, bác sĩ Thủy nhận định.

Đến nay, sang ngày thứ 8 của bệnh, sau khi truyền một khối tiểu cầu, tiểu cầu của bé N. có dấu hiệu ngừng giảm và đang tăng dần. bệnh nhi cũng đã qua cơn nguy hiểm và hồi phục tốt.

Tương tự N., bé T.M.T. (4 tuổi) cũng vừa trở về từ TP.HCM được hơn một ngày và xuất hiện triệu chứng sốt cao liên tục, đau mỏi người và đau họng. Sau 3 ngày điều trị kháng sinh tại nhà, bé không hết sốt và có thêm triệu chứng đau bụng.

Lúc này, bệnh nhi được gia đình đưa tới khám ở một cơ sở y tế gần nhà. Sau khi được xét nghiệm tế bào máu tại đây, bé T. có dấu hiệu giảm bạch cầu và tiểu cầu, Tuy nhiên, không may mắn như N., bệnh nhi này lại được nghi ngờ mắc bệnh về máu thay vì sốt xuất huyết. Do đó, bé được chuyển lên viện huyết học và Truyền máu Trung ương.

Đến đây, bé mới được phát hiện sốt xuất huyết và chuyển tiếp tới bệnh viện bệnh Nhiệt đới Trung ương điều trị. Dẫu vậy, bệnh nhi vẫn may mắn qua được giai đoạn diễn biến nặng.

Sau ngày thứ 8 của diễn biến bệnh, bé chỉ còn chướng bụng nhẹ, không chảy máu, có xuất huyết 2 bên đùi nhưng tiểu cầu đã tăng dần, tình trạng sức khỏe ổn định và chuẩn bị được xuất viện.

Khó phân biệt

Theo bác sĩ Thúy, trên thực tế trong cộng đồng, người dân thường rất khó phân biệt sốt xuất huyết Dengue và sốt virus hay các bệnh nhiễm virus khác. Nguyên nhân là các bệnh này đều khiến trẻ sốt cao đột ngột 39-40 độ C, có biểu hiện nhiễm trùng toàn thân như đau đầu, đau mỏi người, kém ăn,...

“Tuy nhiên, sốt xuất huyết có một số đặc thù chúng ta có thể nhận biết là đau hốc mắt, mắt xuất huyết. Ngoài ra, bệnh nhân có thể phát ban đỏ, trong 3 ngày đầu có các chấm xuất huyết trên da. Dẫu vậy, biểu hiện xuất huyết thường ít gặp và dễ bị bỏ qua”, vị chuyên gia nói.

Thạc sĩ, bác sĩ Đặng Thị Thúy, Trưởng khoa Nhi, bệnh viện bệnh Nhiệt đới Trung ương. Ảnh: Quốc Toàn.

Do đó, bác sĩ Thúy khuyến cáo khi trẻ bị ốm, sốt cao 1-2 ngày và có các dấu hiệu nói trên, phụ huynh nên đưa con tới khám tại cơ sở y tế gần nhất để chẩn đoán nguyên nhân cũng như xác định mức độ bệnh.

Trong trường hợp trẻ mắc sốt xuất huyết, vẫn có khả năng gia đình có thể tự điều trị tại nhà. Tuy nhiên, điều này sẽ do bác sĩ quyết định sau khi thăm khám.

Khi điều trị sốt xuất huyết tại nhà, cha mẹ cần làm theo các chỉ dẫn của bác sĩ. Cụ thể, chúng ta cần điều trị cho con tương tự các dạng sốt virus khác, đó là cho bé nằm nghỉ ngơi, theo dõi nhiệt độ thường xuyên, từ đó sử dụng thuốc hạ sốt phù hợp.

“Mọi người có thể hạ sốt cho trẻ bằng paracetamol hay các chế phẩm như hapacol, efferalgan”, bác sĩ Thúy gợi ý.

Tuy nhiên, vị chuyên gia nhấn mạnh cần tuyệt đối tránh cho bệnh nhân sốt xuất huyết sử dụng ibuprofen. Nguyên nhân là chế phẩm hạ sốt này mang đến nguy cơ tăng xuất huyết trong sốt xuất huyết Dengue.

Bác sĩ Thúy nói thêm: “Trong quá trình điều trị sốt xuất huyết, chúng ta cũng cần chú ý cho con ăn, uống nhiều nước hơn. Việc uống oresol trong giai đoạn này là phù hợp nhất khi chúng giúp người bệnh bù nước và điện giải”.

Mặt khác, người bệnh sốt xuất huyết cũng được khuyến cáo ăn các món nhiều nước như cháo, nước dừa, nước lọc, sữa,... Mục đích cuối cùng là để tổng lượng nước trong c‌ơ th‌ể tăng lên.

Dấu hiệu nặng

Trong một số trường hợp, trẻ sốt xuất huyết nặng và việc điều trị tại nhà là không đủ, cha mẹ sẽ cần phát hiện các biểu hiện để đưa con đến bệnh viện trong thời gian sớm nhất.

“Dấu hiệu cảnh báo là những dấu hiệu báo động bệnh sốt xuất huyết có nguy cơ diễn biến nặng”, bác sĩ Thúy giải thích.

Cha mẹ cần đưa trẻ tới bệnh viện ngay khi phát hiện những dấu hiệu cảnh báo. Ảnh minh họa: guillaume_de_germain.

Các dấu hiệu này ở trẻ bao gồm:

• Con đang chơi bỗng có dấu hiệu mệt mỏi, li bì, không đáp ứng với lời gọi.
• kíc‌h thí‌ch, vật vã, có biểu hiện sảng, các động tác của trẻ không chính xác, khó chịu.
• Nôn nhiều: Dù biểu hiện này không thực sự rõ ràng, cha mẹ có thể tự định lượng việc nôn nhiều thông qua số lần trẻ nôn trong một khoảng thời gian. Ví dụ nôn 3 lần trong một giờ đầu tiên hay 4-6 lần trong 4-6 giờ.
• Đau bụng, đau phần gan bên phải với xu hướng liên tục và tăng lên.
• Xuất huyết niêm mạc như chảy máu chân răng, chảy máu cam, với nữ ở giai đoạn tiền dậ‌y th‌ì là ra máu kinh nhưng chưa đến kỳ, ít tiểu hơn.

Theo bác sĩ Thúy, khi quan sát thấy những triệu chứng bất thường này, nhiều khả năng bệnh sốt xuất huyết đang chuyển nặng. bệnh nhân sẽ cần được đưa tới khám ngay để xử trí kịp thời.