Đầu tháng 4 này, chúng tôi trở lại mỏ vàng Bồng Miêu để thị sát sau khi có phản ánh "vàng tặc" đang lộng hành trở lại từ sau Tết Nguyên đán.

Theo lối mòn vào sâu bên trong bãi vàng Bồng Miêu, nhiều con suối nước chảy đục ngầu từ thượng nguồn đổ xuống, càng vào sâu chúng tôi nghe tiếng máy nổ ngày một lớn vang khắp cả một góc rừng.

Máy nổ, lán trại phục vụ công việc khai thác vàng trái phép.

Hàng chục lán trại dựng ẩn mình giữa núi rừng, nhiều phu vàng đang dùng máy đào bới đất đá cho vào xe rùa rồi đổ vào máy xay để đãi lấy quặng vàng. Trong quá trình xay đá đãi quặng vàng, bùn đất cộng với hó‌a chấ‌t được xả thẳng ra suối làm toàn bộ những con suối ở khu vực này đều chuyển màu đục ngầu.

Các phu vàng đang khai thác vàng trái phép ở bãi vàng Bồng Miêu.

Theo quan sát của chúng tôi, nhiều rừng keo lá tràm, rừng thưa đất đai đã bị các vàng tặc cày xới, đào bới nham nhở như "hố bom". Các bể hó‌a chấ‌t, sái quặng được phu vàng sử dụng để lắng quặng vàng bốc mùi nồng nặc…

Thấy chúng tôi, nhiều phu vàng tắt máy xay và bỏ đi.

Phát hiện người lạ vào, nhiều phu vàng ngừng làm việc, tắt máy xay và bỏ đi vào sâu trong rừng lẩn trốn. Cũng có những phu vàng không bỏ trốn mà tắt máy xay và ngồi chơi. Tại 1 lán trại, chúng tôi tiếp xúc với 1 phu vàng được anh cho biết tên là Trần Thanh V. (ở huyện Bắc Trà My, Quảng Nam).

Cả một góc rừng, phu vàng dựng lán trại để khai thác như chỗ không người.

Trò chuyện với chúng tôi, anh V. cho hay, anh và các phu vàng khác làm thuê cho ông chủ ở đây từ sau Tết Nguyên đán đến nay. Mỗi ngày anh V. được trả 200 nghìn đồng tiền công, công việc cũng rất vất vả. "Vừa làm vừa canh chừng công an truy quét, nếu thấy công an thì tắt máy, bỏ trốn vào trong núi. Từ sau Tết đến nay bị truy quét miết nên cũng không làm được bao nhiêu", anh V. nói.

Một trong nhiều lán trại của phu vàng.

Trong câu chuyện nhát gừng, anh V. nói năm ngoái do ảnh hưởng của dịch Covid-19 và đợt mưa bão cuối năm 2020 khiến các công việc lao động phổ thông ở địa phương rất ít nên anh và các thanh niên khác xin đi làm phu vàng để kiếm tiền gửi về cho gia đình trang trải cuộc sống.

Nước từ việc đào đãi quặng vàng chảy ra các con suối chuyển màu vàng đục ngầu.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, đa số các chủ bãi vàng ở đây là người dân địa phương, trong đó phần lớn là những công nhân trước đây từng có làm cho Công ty vàng Bồng Miêu. Khi công ty này đóng cửa dừng hoạt động, họ đã thuê nhiều người dân nơi khác đến làm thuê cho mình. Việc mạnh ai nấy đào núi để tìm quặng vàng dễ tiềm ẩn nguy cơ sạt lở đất đá vào mùa mưa bão, đồng thời gây ô nhiễm môi trường tự nhiên.

Trung tá Cao Văn Lĩnh - Trưởng Công an xã Tam Lãnh - cho biết, từ tháng 12/2020 đến cuối tháng 3/2021, lực lượng Công an xã Tam Lãnh đã tổ chức 7 đợt truy quét, kiểm tra, xử lý tình hình khai thác vàng trái phép tại địa phương. Qua đó phát hiện, tiêu hủy, làm mất tác dụng hoàn toàn 10 máy nổ, 1 cối xoáy đá, 27 lán trại, 61 hồ hó‌a chấ‌t, khoảng hơn 8.000m bạt, hơn 5.000m dây nước, 1 tấn vôi; 30 bao đá quặng...

Phía trên là lán trại khai thác vàng trái phép, bên dưới là dòng suối đục ngầu với bùn, đất và hó‌a chấ‌t.

Về tình trạng vàng tặc vẫn tiếp diễn, Trung tá Lĩnh cho rằng, do lực lượng Công an xã ít, trong khi đó địa bàn khai thác vàng ở bãi vàng Bồng Miêu rộng, đồi núi hiểm trở, tiếp giáp với các huyện miền núi nên mỗi lần tổ chức truy quét các đối tượng làm vàng trái phép bỏ chạy trốn vào rừng rồi sâu nên gây ra khó khăn cho lực lượng chức năng. Ngoài ra, lực lượng Công an xã còn làm nhiệm bảo đảm an ninh trật tự và công tác phòng chống dịch Covid-19 ở địa phương.

Còn Chủ tịch huyện Phú Ninh - ông Huỳnh Xuân Chính - cho hay, UBND huyện Phú Ninh đã ban hành kế hoạch về các đợt truy quét vàng tặc ở bãi vàng Bồng Miêu trong thời gian trước và sau Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021, lực lượng Công an huyện cũng tổ chức nhiều đợt truy quét ở bãi vàng Bồng Miêu và đẩy đuổi các đối tượng khai thác vàng trái phép.