Ampato thuộc Peru là ngọn núi lửa cao 6.288m nằm trong dài nhất thế giới Andes, quanh năm bao phủ bởi lớp băng tuyết dài hơn 9m bởi thời tiết vô cùng khắc nghiệt, lạnh giá. Năm 1995, núi lửa Nevado tại đây phun trào, làm tan chảy lớp băng tuyết tại sườn núi đã tồn tại hàng nghìn năm.

Cũng từ đây các nhà khảo cổ và địa chất học địa phương đã khám phá ra nhiều bí ẩn chôn vùi phía dưới, đáng chý ý là xác ướp của một thiếu nữ khoảng 12-14 tuổi, ngồi thiền vô cùng an yên với khuôn mặt không chút sợ hãi. 

Xác ướp thiếu nữ được các nhà khảo cổ ưu ái đặt cho cô một cái tên xinh đẹp "Juanita". Juanita được xác định mất vào khoảng thế kỷ thứ 16 và được coi là một trong những xác ướp được bảo quản tốt nhất tại châu Mỹ. Chính khí hậu lạnh lẽo quanh năm đã khiến xác ướp này có thể tồn tại lâu đến vậy. 

Chuyên gia hàng đầu tại Peru về xác ướp là bà Sonia Elizabeth Guillén cho biết: Xác ướp này được đông lạnh và bảo quản gần như hoàn hảo. Xác ướp này còn cung cấp nhiều dữ liệu về lịch sử dân tộc học, khảo cổ học thông qua máu đông và phân tích DNA. 

Juanita được phát hiện trong tư thế ngồi xếp bằng, khuôn mặt an yên, mái tóc đen dài được thắt bím gọn gàng, cố định bằng sợi dây làm từ lông lạc đà, cánh tay thon, chiếc cổ thanh mảnh, đầu đội khăn choàng may tinh tế.

Điều đáng nói, quần áo và trang sức của cô gái đều là hàng cao cấp, đầu tóc trang điểm theo phong cách quý tộc lạ càng chức minh xuất thân không phải dạng vừa của Juanita. Thế nhưng, các nhà khảo cổ nhanh chóng phát hiện, trang phục dù thiết kế tinh xảo nhưng lại không phù hợp với kích cỡ c‌ơ th‌ể thiếu nữ; ngoài các vật phẩm hiến tế, các nhà khoa học còn tìm thấy nhiều nhu yếu phẩm, thực phẩm hàng ngày ở trong lăng mộ. Điều này các khiến họ nghi ngờ về nguyên nhân cái chết của Juanita.

Thời tiết lạnh lẽo quan năm nên mọi người rất tôn thờ mặt trời trong nền văn minh Inca. Họ còn coi thủ lĩnh của mình là đại diện cho mặt trời và cách duy nhất để nhìn thấy đấng tối cao ấy là hi sinh ’vật tế’, chính là những cô gái xinh đẹp xuất thân từ các gia đình quyền quý.

Juanita từ khi sinh ra đã được định đoạt trở thành người đại diện cho dân tộc bước vào cõi thần linh, trở thành nạn nhân của tục hiến tế này. Khi còn sống, những người được chọn làm vật hiến tế rất được tôn trọng, sống thoải mái sung sướng. Sau đó, họ sẽ được mặc những trang phục lộng lẫy, đưa tới Ampato và dùng lá Coca để giao tiếp với các vị thần núi.

Với tuổi đời còn quá nhỏ, chắc Juanita đã phải trải qua những khoảnh khắc vô cùng sợ hãi trước khi chết. Dù gương mặt thanh thản nhưng đôi bàn tay của Juanita lại nắm chặt, các nhà khoa học không biết là do cô sợ hãi hay tự hào về sứ mệnh của mình. Tuy nhiên, dù thế nào đi chăng nữa, câu chuyện của Juanita khiến các nhà khảo cổ học không khỏi xót xa.