Cấy ghép từ lợn từ lâu đã được xem như giải pháp tiềm năng để đối phó với tình trạng thiếu nguồn cung cấp nộ‌i tạn‌g trên toàn cầu cho bệnh nhân suy tạng. Phương pháp này được xem là khả thi vì nhiều lý do như kích thước nộ‌i tạn‌g của lợn tương đương người và thời gian để chúng trưởng thành tương đối ngắn.

Tuy nhiên, những rủi ro từ việc đào thải do sự kém tương thích sinh học giữa nộ‌i tạn‌g lợn và c‌ơ th‌ể người, cũng như khả năng lây truyền vi rút khiến việc cấy ghép lâm sàng trở nên hạn chế. Giờ đây, những tiến bộ trong công nghệ chỉnh sửa gen có thể mang lại hy vọng mới cho các nhà khoa học.

Trong một nghiên cứu được công bố hôm 22.9 trên tạp chí Nature Biomedical Engineering, các chuyên gia từ công ty sinh học Qihan Bio ở Hàng Châu cho biết họ đã sử dụng kỹ thuật chỉnh sửa gen CRISPR - Cas9 kết hợp với các công nghệ di truyền khác để vô hiệu hóa các vi rút retrovirus nội sinh ở lợn (PERVs). Đây là nhóm vi rút có sẵn trong bộ gen lợn từ thời cổ xưa có thể gây nguy hiểm cho con người.

Phương pháp này cũng tăng cường độ tương thích về miễn dịch và đông máu của lợn với người, giúp giảm nguy cơ đào thải bởi c‌ơ th‌ể người nhận nộ‌i tạn‌g. Những con lợn biến đổi có sin‌ּh l‌ּý, khả năng sinh sản bình thường và truyền các gen đã chỉnh sửa sang con non.

Nghiên cứu mới nhất của các nhà khoa học từ Qihan Bio đã kết hợp từ hai tiến bộ trước đó. Vào năm 2017, nhóm đã phát hiện việc sử dụng công nghệ chỉnh sửa gen có thể vô hiệu hóa PERVs ở lợn. Trong năm tiếp theo, họ đã công bố một nghiên cứu khác sử dụng các kỹ thuật tương tự để làm cho nộ‌i tạn‌g lợn tương thích hơn về mặt miễn dịch với người.

Thông qua kiểm tra trong ống nghiệm, các nhà nghiên cứu nhận thấy tế bào lấy từ lợn biến đổi gen mang PERVs bất hoạt và độ tương thích cao với con người. Chúng có thể kháng lại biến chứng bao gồm sự đào thải từ c‌ơ th‌ể và tổn thương qua tế bào trung gian.

Luhan Yang, giám đốc điều hành Qihan Bio, đồng tác giả nghiên cứu nói với Tân Hoa Xã rằng nhóm của ông đang thử nghiệm cấy ghép nộ‌i tạn‌g từ lợn biến đổi gen với các loài linh trưởng. Ông cho biết: “Kỹ thuật chỉnh sửa gen làm tăng độ tương thích với hệ miễn dịch người, cho phép cấy ghép dị chủng an toàn và hiệu quả. Cấy ghép dị chủng bao gồm ghép tế bào, mô hoặc nộ‌i tạn‌g từ loài này sang loài khác”.

Năm 2018, các nhà khoa học ở Munich cũng đã đạt được một cột mốc quan trọng trong lĩnh vực này khi cấy ghép tim lợn biến đổi gen trên 14 con khỉ đầu chó. Hai con khỉ trong nhóm này đã sống sót hơn 6 tháng, thời gian lâu nhất trong số những động vật ghép tim từ loài khác.

George Church, một trong những tác giả từ Đại học Y Harvard và là đồng sáng lập Qihan Bio, nói rằng nếu công nghệ chỉnh sửa gen này được xác nhận an toàn trong các nghiên cứu tương lai, nó có thể giúp giảm bớt tình trạng thiếu hụt nộ‌i tạn‌g người trên toàn cầu ở mức độ lớn.

Ngoài các nhà khoa học từ Qihan Bio và Harvard, các nhà nghiên cứu từ Đại học Nông nghiệp Vân Nam, Đại học Chiết Giang, Đại học Cambridge, Công ty sinh học eGenesis có trụ sở tại Massachusetts, bệnh viện Đa khoa Massachusetts và Đại học Pompeu Fabra ở Tây Ban Nha cũng đóng góp vào nghiên cứu này.