Họa sĩ Phan Há, quê gốc ở TP.HCM, cho biết từ nhỏ ông đã có đam mê với hội họa. Thời đó, mỗi lần đến rạp hát gần nhà, thấy họa sĩ vẽ cảnh nền cho sân khấu, ông say mê đứng xem.

“Lúc đó tôi mới 11 tuổi, sau khi đến rạp hát xem các họa sĩ vẽ rồi học lỏm, về nhà tự tìm tòi học thêm. Do nhiều lần đến xem vẽ, có một họa sĩ nhận tôi chạy việc, rồi chỉ những thứ cơ bản của nghề” - ông Há kể lại cơ duyên khi ông theo nghề vẽ.

Ông Há cho biết thêm, tranh truyền thần cũng do ông học lỏm. Tranh truyền thần không chỉ là chép ảnh, không chỉ vẽ làm sao cho giống ảnh gốc mà phải thể hiện được “thần thái” của nhân vật trong bức ảnh ấy.

Theo ông Há, vẽ tranh truyền thần phải có đam mê và mắt quan sát, nếu mắt nhìn kém thì vẽ không giống. Ông còn tự pha màu rồi rút kinh nghiệm để có một công thức màu hoàn chỉnh.

Màu nào phức tạp ông sẽ pha trực tiếp trên tay để tạo ra một màu chuẩn. Một bức tranh hoàn thiện phải qua 4 đến 6 lớp màu, vì thế một tấm hình có thể để khoảng 40 - 50 năm mà chưa hỏng.

Cái khó nhất là vẽ mắt, mũi, miệng của nhân vật. Theo ông Há, thời hoàng kim của nghề vẽ tranh truyền thần là những năm 1980 đến 1990, đến những năm 2000 khi vi tính phát triển thì nghề bắt đầu đi xuống.

Hiện người thuê vẽ tranh này rất ít, một tháng không có người nào, có khi 2 đến 3 tháng mới được 1 mối. Từ khi có dịch COVID-19 tới giờ, ông Há chỉ vẽ được 2 tấm và đang chờ khách đến lấy. Hơn 50 năm vẽ tranh truyền thần, giờ ở TP. Cần Thơ chỉ mình ông Há còn bám trụ với nghề.

“Nếu 2 đến 3 tháng mới vẽ được bức tranh, người ta làm cái gì mà ăn, thà người ta đi bán vé số để có thu nhập đều. Làm cái gì cũng vậy phải đủ sống thì người ta mới làm, giờ không đủ sống thì ai theo” – ông Há thở dài.

Thời gian vẽ một bức tranh có thể từ 1 tuần đến gần một tháng. Giá tranh 5 triệu là cao nhất, thường 1 triệu đến 1,5 triệu tùy theo kích thước.